Een plan ter versterking van de kwetsbare toeleveringsketens voor grondstoffen
De Europese Unie moet een nooit eerder gebruikte handelsstrategie activeren om de beperkingen van China op de export van kritieke grondstoffen tegen te gaan, indien de onlangs voorgestelde aanpak op woensdag niet het beoogde resultaat oplevert, aldus de EU-commissaris voor industrie, Stéphane Séjourné. In een exclusief interview met Euractiv gaf hij aan dat, als binnen een tot twee jaar de waardeketens door de Chinese exportbeperkingen worden afgesloten vanwege trage diversificatie en een te sterke afhankelijkheid, de EU mogelijk het instrument van anti-coercion moet inzetten.
De strategie ‘RESourceEU’ en de Chinese exportrestricties
De ‘RESourceEU’-strategie van de Europese Commissie is geïnspireerd door Japan en heeft tot doel de enorme afhankelijkheid van China op het gebied van de handel in belangrijke materialen, zoals gallium, lithium en kobalt, te verminderen. De strategie wil het innovatieve beleid versterken zonder de relatie met Beijing verder te belasten. Volgens Séjourné is het niet de intentie om de dialoog met China te onderbreken, maar moet er versneld worden gewerkt aan diversificatieprojecten wereldwijd.
De impact van Chinese exportcontrolemaatregelen
China heeft twee periodes van exportbeperkingen opgelegd voor essentiële grondstoffen; sommige van deze stoffen zijn voor de EU bijna volledig afhankelijk. Séjourné stelde dat bepaalde productielijnen in Europa stil kwamen te liggen door tekorten veroorzaakt door de Chinese beperkingen. Vooral de schaarste aan magneten heeft grote gevolgen gehad, wat ertoe heeft geleid dat bedrijven hun voorraden moesten herverdelen vanwege ernstige mineralentekorten. Achter gesloten deuren werd besproken of de EU vooral een slachtoffer is van de rivaliteit tussen de VS en China, maar Séjourné is van mening dat dat niet het geval is.
Internationale afhankelijkheid en geopolitieke spanningen
Volgens Séjourné richten de Amerikaanse inspanningen zich vooral op het hervatten van de winning van zeldzame aardmetalen binnen de VS. Er zijn weinig tekenen dat dit ten goede komt aan andere landen, en de benadering van Washington omvat voorlopig vooral dreigementen zoals de annexatie van Groenland en een resource-overeenkomst met Oekraïne, die kunnen worden gezien als een harde dwang. De plannen van Séjourné pleiten voor een versnelde diversificatie van de toeleveringsketens, om de afhankelijkheid van China zo veel mogelijk te verminderen.
De oprichting van een Europees centrum voor kritische grondstoffen
Een belangrijk onderdeel van het nieuwe beleid is de oprichting van een Europees Centrum voor Kritieke Grondstoffen, met een budget van 3 miljard euro. Dit centrum moet tekorten monitoren, gezamenlijke aankopen organiseren en voorraadbeheer stimuleren. Het is gebaseerd op het Japanse JOGMEC, een onafhankelijke agentuur die Séjourné dit jaar bezocht heeft. In de eerste fase zal het centrum echter functioneren als een informele coalitie van landen die samenwerken aan het stockpilen en uitwisselen van informatie. Pas daarna wordt gestreefd naar de oprichting van een officiële EU-agentschap.
De relatie tussen de EU en de VS in de geopolitieke concurrentie
Séjourné zette vraagtekens bij het argument dat Europa vooral een speelbal is in de rivaliteit tussen de VS en China. Hij stelde dat China’s exportrestricties de EU niet per se zouden moeten treffen, omdat deze landen doelbewust werden geselecteerd op basis van wat ze zijn. China zou kunnen kiezen om de EU hierbij niet te targeten, maar is dat niet gedaan.
De Amerikaanse strategie om de zeldzame aardmetalen overzees te beveiligen, richt zich nog niet op directe voordelen voor Europa. De nationale initiatieven in de VS lijken vooral gericht op binnenlandse productie en dreigementen, zoals de mogelijke uitbreiding naar Groenland of het onderhandelen over grondstoffen in Oekraïne. Séjourné benadrukt dat de EU haar de-riskingproces zo ver mogelijk wil doorvoeren, om afhankelijkheid van China af te bouwen.
Chris Powers leverde aanvullende verslaggeving.
