De komende Wet op Kwaliteitsbanen en de rol van AI in de werkplek
De Europese Commissie heeft donderdag een roadmap gepresenteerd voor de mogelijk komende Wet op Kwaliteitsbanen, die gepland staat voor het komende jaar. Deze wet zou onder andere regelgeving kunnen bevatten voor algoritmisch management en thuiswerken. Hoewel de exacte aard van de regels nog niet vaststaat, geeft de roadmap aan dat de wet speciale aandacht kan besteden aan het gebruik van kunstmatige intelligentie in arbeidsomstandigheden, met name software die AI gebruikt om werknemers te sturen en te beheren.
De Europese Unie heeft al voorschriften aangenomen voor het gebruik van AI in gevallen waarin werknemers diensten leveren via platformbedrijven zoals Uber. Op dit moment worden er verdere stappen overwogen om het gebruik van AI in werkverbanden uitgebreider te reguleren, inclusief gebieden die eerder niet gedekt waren onder het bestaande beleid.
Inspraak van werkgevers en vakbonden
De wet voorziet ook in inspraak van werkgevers en vakbonden, met betrekking tot de voorwaarden rondom thuiswerken. Een van de kernpunten die mogelijk aan bod komen, is het recht om niet gestoord te worden buiten werktijden, vaak aangeduid als het “recht op disconnectie.” Vakbonden pleiten ervoor dat werknemers niet gedurende hun vrije uren geconfronteerd worden met werkinhoud of communicatie van hun werkgever.
Deze beide onderwerpen — AI en het recht op disconnectie — zijn echter onderwerp van discussie en er bestaat nog geen definitieve besluitvorming over hoe de Commissie deze kwesties volgend jaar zal aanpakken.
Transparantie en ethische overwegingen bij AI-gebruik
De commissaris voor werkgelegenheid, Roxane Mînzatu, liet weten dat zij het belangrijk vindt om te onderzoeken hoe transparant AI wordt ingezet op de werkvloer. Daarbij wil zij ook oog hebben voor ethische grenzen en de proportionaliteit van het gebruik van technologie door werkgevers.
Volgens haar ontbreken in het huidige kader belangrijke onderwerpen, aangezien de Europese AI-wet vooral gericht is op productveiligheid en niet op de relatie tussen werkgevers en werknemers in het gebruik van AI. Mînzatu verwijst hiermee naar de bestaande AI Act van de EU, die mogelijk wordt aangevuld door nieuwe regelgeving.
Interne afstemming en toekomstige plannen
De regelgeving op dit terrein zou ook invloed kunnen hebben op een andere afdeling van de Commissie, DG CNECT, geleid door Tech-commissaris Henna Virkkunen. Mînzatu en Virkkunen werken nauw samen en delen volgens haar een visie op het creëren van een betrouwbaar klimaat dat het gebruik van AI bevordert.
Wat het recht op disconnectie betreft, ligt de besluitvorming bij de Commissie. Sinds de mislukte onderhandelingen tussen werkgevers en vakbonden in 2023 heeft de EU geprobeerd deze partijen dichter bij elkaar te brengen. De EU-adviseurs willen de komende regelgeving gebruiken om partijen te verenigen en tot overeenstemming te komen.
Politieke discussies en toekomstige regelgeving
Het parlement heeft recent opgeroepen tot bindende regels voor AI op de werkvloer. Hoewel dit voorstel nog door het volledige parlement moet worden goedgekeurd, kunnen politieke groepen met een focus op zakelijke belangen het voorstel mogelijk blokkeren of wijzigen.
