Nieuwe maatregelen voor toezicht op voedselimporten
De Europese Commissie heeft onlangs een reeks vernieuwde regels geïntroduceerd om de controle op geïmporteerd voedsel te versoepelen. Deze beleidswijziging volgt op de toenemende oproepen uit lidstaten en nationale parlementen, die aandringen op versterking van de bescherming tegen importen van Mercosur-landen die de Europese boeren zouden kunnen ondermijnen. Volgens de commissaris voor voedselveiligheid, Olivér Várhelyi, worden de controles de komende twee jaar verdubbeld. Hierdoor worden meer audits uitgevoerd in derde landen, vooral gericht op het waarborgen van de kwaliteit en de naleving van de EU-regelgeving.
Versterking van grenscontroles en controlesysteem
Naast de toename van audits wordt ook aangekondigd dat er een derde van de controles op de toegangspunten tot de EU-markt, de zogenaamde ‘Border Control Posts’, zullen worden uitgevoerd. Dit moet helpen nagaan of de nationale autoriteiten adequate inspecties uitvoeren. Tevens wordt er een speciale EU-taskforce opgericht, met het doel de effectiviteit van deze controles verder te verbeteren. De focus ligt hierbij op het detecteren van illegale pesticidenresten, voedselveiligheid en dierenwelzijnsstandaarden.
Het belang van strengere regels voor pesticiden en chemische stoffen
De Commissie richt zich verder op het aanscherpen van de regels betreffende onder meer het gebruik van chemische stoffen in de landbouw die binnen de EU al verboden zijn. Het doel is om te voorkomen dat dergelijke substanties via importen opnieuw in de EU terechtkomen. Hiervoor is een plan opgesteld dat beoogt het detecteren en verbieden van residuen van gevaarlijke pesticiden, inclusief die welke al lang verboden zijn in de EU, in geïmporteerde producten. Dit beleid stamt uit de visie voor de landbouw, die in februari werd gepresenteerd. Het eerste impactonderzoek, gestart op 25 november, onderzoekt de haalbaarheid en de mogelijke restricties, terwijl verdere beperkingen worden overwogen op basis van de uitkomsten hiervan.
Internationale reacties en handelsconflicten
De plannen kunnen onnodige spanningen veroorzaken met handelspartners, die al klachten hadden ingediend bij de Wereldhandelsorganisatie over vergelijkbare EU-beleidsmaatregelen. Deze restricties leiden tot meningsverschillen binnen de Europese Commissie, vooral bij de handelsafdeling, over de wijze van implementatie. Sommige handelspartners beschouwen deze voorschriften als unfair en hebben al protestaangevochten bij internationale handelsorganisaties. De controverse betreft vooral de vraag of en hoe het EU-beleid effectief kan worden toegepast zonder de handelsrelaties te schaden.
Politieke context: de steun en twijfels in de EU
De timing van de nieuwe maatregelen lijkt nauw verbonden met de pogingen van de Commissie om het EU-Mercosur-handelsverdrag vóór het einde van het jaar te ratificeren. Frankrijk heeft, net als enkele andere lidstaten, expliciet aangegeven dat het support voor het akkoord afhankelijk stelt van strengere importregels en een beter beleid voor reciprocity. Frankrijk benadrukt dat het gaat om het afdwingen van gelijkwaardige normen en sterkere grenscontroles, als voorwaarden voor steun aan het verdrag. De woordvoerder van de EU aldus: “De timing is geen toeval.”
Ondanks de vermeende aandacht voor Franse zorgen, heeft Várhelyi benadrukt dat de aangekondigde maatregelen niet bedoeld waren om Parijs te overtuigen. Hij stelde dat, hoewel deze initiatieven aansluiten bij de Franse eisen, zij niet uitsluitend gericht zijn op het verkrijgen van steun voor het handelsverdrag. De commissaris erkent dat de maatregelen de handhaving en implementatie van het Mercosur-akkoord kunnen vergemakkelijken, maar gaf aan dat de motieven breder zijn.
