De uitdagingen binnen het Bulgaarse gezondheidszorgsysteem
Het Bulgaarse gezondheidszorgsysteem wordt geconfronteerd met aanzienlijke problemen zoals langdurige gerechtelijke procedures, een tekort aan gekwalificeerde medische experts en toenemende financiële risico’s. De omvang van rechtszaken wegens medische wanpraktijken is de afgelopen tien jaar bijna vervijfvoudigd, wat leidt tot aanzienlijke stijgingen in vergoedingen. Dit fenomeen brengt ziekenhuizen in een gevaarlijke situatie, waarbij de kans op kapitaalonttrekking of zelfs faillissement toeneemt.
Een recent rapport van de gezondheidsjurist Maria Sharkova benadrukt niet alleen de toename en complexiteit van deze rechtszaken, maar ook de vertragingen in de rechtsgang zelf. Deze vertragingen worden onder meer veroorzaakt door een structureel tekort aan gekwalificeerde medische experts, waardoor de afhandeling van zaken aanzienlijk wordt bemoeilijkt.
De trendlijn van rechtszaken en publieke bewustwording
Volgens Sharkova is de meest opvallende ontwikkeling de voortdurende stijging van het aantal claims dat door patiënten wordt ingediend na medische behandelingen. De recente analyses, gebaseerd op een interview met Euractiv, tonen een ingrijpende verandering in het proces rondom medische wanpraktijken in Bulgarije. Een duidelijk patroon van toenemende rechtszaken en een breder scala aan juridische claims wordt zichtbaar, wat extra druk uitoefent op het reeds overbelaste rechtssysteem.
Tot 2015 lagen de jaarlijkse hoeveelheden rechtszaken meestal onder de 20. Van dat jaar tot 2019 steeg dat aantal tot gemiddeld ongeveer 40 per jaar. Tussen 2019 en 2022 nam het aantal verder toe tot circa 60, en de afgelopen drie jaar is dat gestabiliseerd rond 90 tot 100 zaken per jaar. Deze cijfers reflecteren een bijna vijfvoudige toename in vergelijking met de periode vóór 2015.
Sharkova onderstreept dat deze stijging niet zomaar als een teken van verslechterende gezondheidszorg moet worden gezien. Het wijst eerder op een toenemende publieke kennis over patiëntenrechten, een verfijndere jurisprudentie en een groeiend aantal advocaten die zich specialiseren in gezondheidsrecht.
Ze voegt daaraan toe dat vertrouwen tussen medische professionals en patiënten van cruciaal belang is, vooral in een terrein dat direct de gezondheid en het leven van mensen betreft.
Uitbreiding van claims en groei in schadevergoedingen
De analyse van Sharkova toont dat het soort claims diverser wordt. In het verleden betroffen de meeste klachten fouten zoals foutieve diagnoses, chirurgische vergissingen of een slechte aanpak bij bevallingen. De laatste jaren zijn er echter claims die betrekking hebben op verschillende andere medische delicten, zoals het onwettig delen van vertrouwelijke medische gegevens, het verspreiden van onjuiste medische informatie en het vernederend behandelen van patiënten.
Een opvallend punt is de toename van claims omtrent prenatale diagnostiek. In deze gevallen worden moeders, maar in enkele gevallen ook vaders, gecompenseerd nadat onvolledige of inaccurate informatie hun in staat stelde geen geïnformeerde keuzes te maken over het voortzetten van de zwangerschap.
De vergoedingen voor dergelijke claims zijn de afgelopen tien jaar aanzienlijk gestegen. In zaken waar een jong patiënt overlijdt, kunnen rechtbanken vergoedingen opleggen tot wel €100.000. Tegelijkertijd laat onderzoek zien dat de structurene tekortkomingen in het juridische systeem de doorlooptijd van rechtszaken aanzienlijk verlengen. Een individuele procedure duurt vaak tussen de vijf en zes jaar, wat veel langer is dan bij reguliere civiele rechtszaken. De vertragingen worden zelden door de rechtbanken zelf veroorzaakt, maar vooral door de langdurige tekortkomingen binnen het medisch expertiseproces.
De criminalisering van medische fouten en financiële risico’s
Dr. Blagomir Zdravkov, voorzitter van het Sofia Kinderziekenhuis en vaak als expert bij wanpraktijkzaken opgetreden, wijst erop dat het probleem verder reikt dan alleen de aard van de rechtszaken. Hij stelt dat Bulgaarse wetgeving medische fouten onder de algemene strafrechtelijke procedure brengt. Hierdoor kunnen artsen worden vervolgd voor onopzettelijke fouten, iets wat in meer ontwikkelde gezondheidszorgsystemen zelden gebeurt.
Volgens Zdravkov creëren dergelijke wetgeving en praktijken een probleem dat artsen afhoudt van het rapporteren van incidenten, wat leidt tot informatievervalsing en het verlies van een leermogelijkheid uit fouten. Hij legt uit dat het risico op grote financiële vergoedingen, zoals tot €200.000 voor het overlijden van een kind, ziekenhuizen kan ondermijnen en hun langetermijnstabiliteit in gevaar brengen.
Hij pleit voor een model dat gelijkenissen vertoont met de beste praktijken uit de luchtvaart en westerse gezondheidszorg: verplichte incidentrapportage, gestructureerde analyse van fouten en een robuust aansprakelijkheidsverzekering voor professionals. Ook zouden ethische commissies en beroepsorganisaties de claims tegen individuele artsen moeten monitoren als onderdeel van de kwaliteitscontrole.
Zdravkov wijst er daarbij op dat zonder een noodzakelijke herziening van het systeem, met name het tekort aan onafhankelijke en goed opgeleide medisch-forensische experts, verdere hervormingen niet mogelijk zijn. Veel experts missen praktische ervaring of training op forensisch gebied en weten vaak niet eens dat er standaarden bestaan voor het opstellen van expertises.
