Veranderingen in het militaire dienstplichtsysteem en het debat over burgerplicht
Op zondag zullen Zwitserse kiezers stemmen over het voorstel om de bestaande militaire dienstplicht voor mannen te vervangen door een verplichte burgerplicht voor alle burgers. Zowel voorstanders als tegenstanders stellen dat hun standpunt de rechten van vrouwen ondersteunt. In het kader van het directe democratische systeem van Zwitserland wordt eveneens gestemd over het opleggen van nieuwe belastingen aan de superrijken, met als doel de nationale inspanning tegen klimaatverandering financieel te ondersteunen.
Volgens recente opiniepeilingen worden beide initiatieven namelijk niet goedgekeurd, maar ze wekken wel veel publieke discussie op in het welvarende Alpenland. De regering en het parlement van Zwitserland hebben de bevolking opgeroepen om beide voorstellen af te wijzen. Zij vrezen dat deze initiatieven hoge kosten met zich mee kunnen brengen en mogelijk de economie schaden.
Het zogenaamde burgerplichtinitiatief werd aanvankelijk breed ondersteund, maar de steun is de afgelopen weken afgenomen. De laatste peiling van GfS.bern toont dat 64 procent van de ondervraagden tegen het voorstel is.
De commissie achter het initiatief meent dat het verplichtstellen van alle Zwitserse burgers – ongeacht geslacht – om dienst te doen in het leger of in civiele functies de maatschappelijke samenhang zal versterken. Noemie Roten, voorzitster van de commissie, verklaarde aan AFP dat deze ‘ware gelijkheid’ wordt nagestreefd.
Ze omschreef het huidige systeem als discriminerend, niet alleen voor mannen, maar ook voor vrouwen, die grotendeels worden uitgesloten van netwerken en ervaringen die tijdens de dienst worden opgedaan. Volgens Roten zou ‘de gedachte moeten zijn dat elke jonge persoon bijdraagt aan het collectieve welzijn, of het nu in het leger, bij civiele bescherming, civiele diensten of als vrijwillige brandweer is.’
Met de geopolitieke onrust en de oorlog die in Europa woedt, vindt Roten dat het tijd is om vrouwen gelijke participatie in een collectief project te geven om de bevolking te beschermen. Tegenstanders van het initiatief betogen dat het de gelijkheid niet wezenlijk zou verbeteren.
Cyrielle Huguenot, hoofd van de afdeling gelijkheid, gezin en migratie bij de Zwitserse Vakbond (USS), stelde dat het initiatief ‘de realiteit van vrouwen in Zwitserland volledig verhult’. Zij vertelde aan AFP dat vrouwen in Zwitserland al 60 procent van hun tijd besteden aan onbetaalde taken, terwijl voor mannen ‘het tegenovergestelde geldt’. ‘En nu wordt van vrouwen geëist dat ze nog meer onbetaalde diensten leveren. Dit zou alleen maar de ongelijkheid vergroten.’
De Zwitserse overheid deelt deze kritiek en benadrukt dat het verdubbelen van het aantal rekruten de behoefte sterk zou overschrijden en de economie zou schaden. De kosten van het huidige militiesysteem, waarbij dienstplichtigen minimaal vier maanden in het leger dienen en daarna herhaaldelijk gedurende tien jaar voor korte opfristrainingen worden opgeroepen, zouden volgens Bern worden verdubbeld.
Roten verwerpt de argumenten van de overheid en stelt dat een grotere bevolking de diensttijd kan verkorten, waardoor de kosten worden verminderd. Ze benadrukt tevens dat de burgerplicht een investering is die de veerkracht van Zwitserland versterkt en dat het niet voorbereid zijn op rampen kostbare levens kan eisen.
Belasting op de rijksten en de klimaatinitiatieven
Het tweede voorstel, aangeduid als het ‘initiatief voor een toekomst’, betreft de invoering van een nieuwe belasting op grote erfenissen ten behoeve van klimaatmaatregelen. Dit voorstel lijkt nog minder kans te maken op instemming, want volgens de meest recente peiling van GfS.bern staat 68 procent van de ondervraagden ertegen.
Het initiatief, ingediend door de jongerenafdeling van de Zwitserse Sociaaldemocratische Partij, bepleit een erfbelasting van 50 procent op erfenissen boven de 50 miljoen Zwitserse frank (ongeveer 63 miljoen dollar). Volgens schattingen betreft het ongeveer 2.500 huishoudens. De groep rekent erop dat de belasting jaarlijks zes miljard Zwitserse frank binnenbrengt, die kunnen worden gebruikt voor de ecologische transformatie van de Zwitserse economie. Voorbeelden hiervan zijn het renoveren van gebouwen, het ontwikkelen van hernieuwbare energie en het uitbreiden van het openbaar vervoer.
Campagnemateriaal bevat slogans zoals “Belasting voor de rijken, behoud de planeet” en “De ultrarijken erven miljarden, wij erven crises.” Tegenstanders waarschuwen dat de belasting ertoe zou kunnen leiden dat zeer rijke personen het land verlaten om de belasting te vermijden, wat de economie zou kunnen ondermijnen. Daarnaast wordt gevreesd dat erfgenamen van familiebedrijven negatieve gevolgen zouden ondervinden.
