Visie van de Ierse minister op de EU-uitbreiding
De woordvoerder voor Europese zaken en defensie van Ierland, Thomas Byrne, heeft uitgesproken dat hij hoopt dat de onderhandelingen over de toetreding van Montenegro tot de Europese Unie vóór het einde van het Ierse voorzitterschap in de tweede helft van 2026 kunnen worden afgerond. Byrne zei hierover tijdens een podcast van het Institute of International and European Affairs, een denken-tank gevestigd in Dublin. Volgens hem zou het afronden van de onderhandelingen een belangrijke taak zijn die hij graag voltooid zou zien. Naast het voortzetten van de ontwikkeling van de volgende EU-begroting, zou het succesvol afsluiten van de onderhandelingen met Montenegro een aanzienlijke prestatie vormen.
Montenegro’s ambitie en voortgang richting EU-lidmaatschap
Montenegro voert momenteel een charmoffensief om het proces van EU-toetreding te versnellen. Het land, met een bevolking van ongeveer 600.000 inwoners, streeft ernaar om in 2028 lid te worden en wil de facto gebruik van de euro officieel maken. Hoewel Byrne zich vooral op Montenegro richtte, sprak hij ook in algemene zin over de verdere voortgang van onderhandelingen met andere kandidaat-landen. Hij uitte de wens dat de onderhandelingen met Albanie zou worden versterkt en dat het land binnen een jaar in een meer afgeronde situatie zou verkeren.
Het toekomstige EU-voorzitterschap en regionale samenwerking
Na het einde van de Denen’s EU-voorzitterschap eind 2025, zal Cyprus de leiding overnemen voor de eerste helft van 2026. Daarna volgt een trio-voorzitterschap bestaande uit Ierland, Litouwen en Griekenland. Byrne benadrukte dat, hoewel de drie landen fysiek ver uit elkaar liggen, ze wel met elkaar verbonden zijn via de zee. Dit is vooral relevant voor kwesties zoals de Russische marinevloot die zich in de regio bevindt. Byrne merkte op dat Ierland veel onderzeese kabels en een gasverbinding in haar wateren heeft, wat van belang is voor de veiligheid.
Veiligheids- en neutrale positie van Ierland
Volgens Byrne staat veiligheid en defensie hoog op de agenda voor Ierlands voorzitterschap, waarbij hij verzekerde dat de constitutionele neutraliteit van Ierland niet in gevaar zou komen. Hij maakte duidelijk dat Ierland geen lid wordt van de NAVO, maar zijn neutraliteit handhaaft. Byrne verklaarde: “We zijn duidelijk naar het publiek toe, we worden geen lid van de NAVO. We blijven neutraal. Dat staat niet op de agenda en zal niet gebeuren.” Hij voegde eraan toe dat, indien er ooit een voorstel zou komen voor een gemeenschappelijke Europese defensie, Ierland daar niet bij zou betrokken worden, ongeacht de omstandigheden.
De positie van Ierland binnen de EU
Daarentegen ziet Byrne de neutraliteit van Ierland als een strategisch voordeel. Hij benadrukte dat Ierland als een van de slechts vier landen binnen de EU die neutraal blijven, zich als een onafhankelijke bemiddelaar kan presenteren tijdens onderhandelingen en binnen de EU-raad. Dit maakt Ierland uniek in haar rol en geeft het land de mogelijkheid om onafhankelijk te opereren in Europese aangelegenheden.
