Inleiding tot het onderzoek
De Ierse toezichthouder, Coimisiún na Meán, is begonnen met een onderzoek naar mogelijke schendingen van de Europese Unie’s Digital Services Act (DSA) door de sociale netwerken TikTok en LinkedIn. Het onderzoek werd dinsdag officieel aangekondigd. De focus ligt op de manier waarop deze platforms instructies geven aan gebruikers voor het melden van illegale inhoud, een essentieel onderdeel van online beheer dat onder de regelgeving van de DSA valt.
Focus van het onderzoek
Het toezichthoudend orgaan richt zich met name op de mechanismen voor inhoudsrapportage die de platforms aanbieden. Er bestaat bezorgdheid dat deze systemen mogelijk gebruik maken van zogenaamde ‘dark patterns’, oftewel ‘misleidende interface-ontwerpen’, die bij gebruikers verwarring kunnen veroorzaken of hen kunnen misleiden bij het rapporteren van inhoud. Het risico bestaat dat gebruikers denken dat ze rapporteren over illegale inhoud, terwijl ze in werkelijkheid content melden die in strijd is met de gebruiksvoorwaarden van het platform, maar minder ernstig is.
Anonimiteit en gebruiksvriendelijkheid
Een belangrijk onderdeel van het onderzoek is of TikTok en LinkedIn de mogelijkheid bieden om kindermisbruikmateriaal (CSAM) anoniem te melden, zoals door de EU-wetgeving vereist is. Daarnaast wordt geëvalueerd of de rapportagemethoden gemakkelijk toegankelijk en gebruiksvriendelijk zijn voor gebruikers. Het toezichthoudend lichaam wil nagaan of deze processen niet alleen effectief, maar ook conversie- en laagdrempelig zijn.
Sanctiemogelijkheden en risico’s
Indien blijkt dat een van de platforms de regels van de DSA niet naleeft, kan Coimisiún na Meán een boete opleggen tot maximaal 6% van de jaarlijkse omzet van de betreffende onderneming. John Evans, de Digital Services Commissioner van Ierland, verklaarde in een schriftelijke verklaring dat er redelijke twijfel bestaat over de toegankelijkheid en gebruiksvriendelijkheid van de rapportagesystemen van TikTok en LinkedIn. Ook uitte hij zorgen dat de ontwerpkeuzes van de interfaces mogelijk ontmoedigen om illegale content te melden en dat de systemen mogelijk niet voldoen aan de anonimiteitsvereisten voor het melden van kindermisbruikmateriaal.
Relevante wetgeving en breed toezicht
Daarnaast kan de Europese Commissie de DSA afdwingen op beide platforms. Hoewel LinkedIn nog niet het doelwit was van een onderzoek door de EU, heeft de Commissie in oktober aangegeven dat TikTok mogelijk in strijd handelde met de DSA door onderzoekers toegang te geven tot openbare data. De Europese overheid heeft deze voorlopige bevindingen nog niet formeel bevestigd of tot het opleggen van boetes overgegaan.
Context en jurisdictionele bevoegdheden
Aangezien zowel ByteDance, het moederbedrijf van TikTok, als Microsoft, eigenaar van LinkedIn, hun hoofdvestigingen in Ierland hebben, ligt de handhaving van de DSA voor deze platforms bij het Ierse toezichthouder. Dit terwijl de Europese Commissie zich nog bezighoudt met andere aspecten van de regelgeving. Coimisiún na Meán heeft dus de bevoegdheid om toezicht te houden op naleving van de DSA, ook al zijn sommige aspecten nog door de EU zelf in onderzoek.
Nieuw onderzoek naar Elon Musk’s X-platform
Naast deze zaken is ook een onderzoek geopend naar het contentbeheer op het sociale mediaplatfrom X, eigenaar van Elon Musk, eveneens door de Ierse toezichthouder. Deze zaak wordt eveneens onderzocht op mogelijke schendingen van de regelgeving, al is hier weinig verdere detail over bekend.
