Volgens een leidinggevende van het Zwitserse farmabedrijf Novartis dreigt Europa haar positie als belangrijk centrum voor farmaceutische innovatie te verliezen, omdat het niet genoeg investeert. Patrick Horber, die de internationale divisie leidt buiten de Verenigde Staten, benadrukte dat Europa dringend stappen moet zetten. Tijdens een gesprek met Euractiv in Brussel afgelopen week zei hij dat de Europese Unie haar beleid moet aanpassen met concrete acties die aansluiten bij haar woorden over concurrentievermogen.
Hij stelde dat de Europese Commissie wel geluiden laat horen over verbetering, maar dat men daarin niet voldoende daadkracht toont. Horber riep de EU op om gebruik te maken van de komende wetgeving op het gebied van biotechnologie en farmacie om duidelijke signalen af te geven. Vooral op het gebied van intellectueel eigendom is volgens hem een versterkte bescherming essentieel. “Waarde ontstaat doordat er beloond wordt voor intellectueel eigendom”, benadrukte hij.
Huidige onderhandelingen over farmaceutisch beleid
De Raad, het Europees Parlement en de Commissie zoeken binnenkort een compromis over het farmaceutisch pakket, na meer dan twee jaar onderhandelingen. In aanloop naar deze triloga, waarin de lidstaten en instellingen proberen tot overeenstemming te komen, proberen farmabedrijven – zoals Novartis – zoveel mogelijk te verzekeren dat zij een lange periode hebben voordat generieke geneesmiddelen hun patenten kunnen kopiëren.
Investeringen in innovatie en concurrentievermindering
Een belangrijke oorzaak van de afname van Europa’s concurrentiekracht, zo stelde Horber, is de halvering van de investeringen in klinisch onderzoek in Europa. Veel klinische proeven zijn verplaatst naar landen als China, de Verenigde Staten en landen in Latijns-Amerika. Toen gevraagd werd of de nieuwe strategie van de EU voor de levenswetenschappen die problemen zou kunnen aanpakken, antwoordde hij dat dit mogelijk is, mits de voorstellen correct worden geïmplementeerd en er serieuze investeringen worden gedaan.
In zijn woorden: “Als de beleidsmakers eindelijk de goedkeuring geven en Europa en haar lidstaten erkennen dat investeren in innovatie de moeite waard is, zullen wij niet van Europa weggaan.” Hij moedigde Europese landen aan om de biowetenschappen en farmaceutische sector niet alleen te zien als een bron van werkgelegenheid en economische groei, maar ook als sector die aanvullende subsidies verdient. Sommige landen zouden zelfs hun investeringen in het bruto binnenlands product (BBP) kunnen verdubbelen of zelfs vervijfvoudigen.”
Versterken van investeringen en toenemende competitie
Horber merkte op dat er al meer investeringen worden gedaan in de Verenigde Staten en China, waar de bereidheid om in de sector te investeren toeneemt. “Voor 36% van de nieuwste innovaties komt dat nu uit de VS, en al 30% uit China”, aldus Horber. Hij wijst op een sterke verschuiving in China: waar gezondheidszorg voorheen vooral een private markt was, gaan nu alle producten ook naar de publieke markt omdat reimbursatie wordt verkregen.
De invloed van prijsdruk en geopolitieke spanningen
Volgens Horber betalen Amerikaanse patiënten veel meer voor innovatieve medicijnen, wat bijdraagt aan de financiering van het onderzoek en de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen. Donald Trump heeft daarom farmaceutische bedrijven onder druk gezet om in Europa hogere prijzen te vragen en die in de VS te verlagen, door de Amerikaanse prijzen te koppelen aan de laagste Europese prijzen, het zogenoemde “Most Favoured Nation” (MFN) beleid.
De CEO van Novartis, Vas Narasimhan, waarschuwde dat producten mogelijk uitsluitend op de private markt in Zwitserland worden gelanceerd als overheden niet bereid zijn meer te betalen. Horber bevestigde dat dit geen theoretisch scenario is, maar een realiteit. Hij noemde dat het beleid geldt voor acht landen in de Amerikaanse “mand.”
Verschillende farmaceutische bedrijven, waaronder Novartis, ontvingen in juli een brief van Trump waarin werd gevraagd de prijzen in de VS te verlagen. Hoewel sommige concessies werden gedaan, en enkele bedrijven al onder handelsakkoorden vallen, is Novartis daar nog niet bij. Horber uitte bezorgd over de toegang voor patiënten, vooral als het MFN-beleid wordt doorgevoerd zoals Trump dat voor ogen heeft. Hij waarschuwde dat Europa hierdoor getroffen kan worden, tenzij er meer geïnvesteerd wordt in medische innovaties.
