Opstelling van een internationale commissie voor Oekraïne
Op dinsdag kwamen topfunctionarissen uit Europa bijeen om een internationale organisatie op te richten die verantwoordelijk zal zijn voor de beoordeling en beslissing over claims voor repatriatievergoeding aan Oekraïne. Dit initiatief heeft tot doel om mogelijk tienduizenden miljoenen euro’s aan compensaties te regelen voor de geleden schade door de Russische invasie.
De rol en functies van de Commissie voor Claims
De Internationale Claimscommissie voor Oekraïne zal onderzoeken welke claims voor reparaties ingediend zijn en daarover besluiten. Daarbij wordt onder andere gekeken naar eventuele uitkeringen die betaald moeten worden. Het was de verwachting dat tijdens een hooggeplaatst topoverleg in Den Haag, aanwezig door onder meer de Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy en de EU-voorzitter voor Buitenlandse Zaken Kaja Kallas, overeenstemming zou worden bereikt over de oprichting van dit orgaan.
Vergaring van claims en verdere stappen
De oprichting van de commissie volgt op de invoering van een zogenaamde “Register van Schade”, dat inmiddels meer dan 80.000 claims heeft geregistreerd, afkomstig van zowel particulieren als organisaties. Als volgende stap wordt gewerkt aan de vorming van een compensatiefonds. Hoe dat fonds in de praktijk precies zal functioneren, is momenteel nog niet duidelijk.
Het mechanisme voor reparaties en betrokkenheid van Europa
Het reparatiemechanisme wordt gecoördineerd via de Raad van Europa in Straatsburg, een organisatie die de mensenrechten op het continent beschermt. De Europese leiders staan onder druk om tijdens de komende top een overeenkomst te bereiken over wat er met de bevroren Russische activa moet gebeuren.
Een optie die onderzocht wordt, is het financieren van een lening aan Kiev, die, volgens het voorstel, terugbetaald zou worden door eventuele Russische reparaties aan Oekraïne. Hoewel veel lidstaten, waaronder Duitsland, het plan ondersteunen, is er felle oppositie uitgebroken vanuit België.
De Belgische positie en juridische zorgen
België, waar de internationale depositobeheerorganisatie Euroclear zetelt – dat het grootste deel van de Russische activa vasthoudt – heeft het voorstel tot nu toe afgewezen vanwege mogelijke juridische gevolgen. Het land eist “autonome” en “onafhankelijke” garanties van andere EU-lidstaten voor een lening van 210 miljard euro aan Oekraïne.
Context rondom de bevroren activa en het vredesproces
De discussie over de bevroren Russische activa gaat gepaard met inspanningen om het Oekraïnesoorlog te beëindigen. Amerikaanse president Donald Trump stelde dat de situatie “nu dichterbij is dan ooit”. Na twee dagen onderhandelingen met Amerikaanse hoge functionarissen in Berlijn, gaf Zelenskyy aan dat de gesprekken “niet eenvoudig” waren, maar dat er “echt vooruitgang” was geboekt op het gebied van garantie voor veiligheid.
Voorstellen voor een Europese multinationale groep, met steun van de Verenigde Staten, om een mogelijk vredesakkoord te handhaven, werden maandag gedaan door Europese leiders. Alain Berset, voorzitter van de Raad van Europa, benadrukte dat “verantwoordelijkheid, reparatie en wederopbouw” onderdeel moeten zijn van de vredesbesprekingen.
