De Beschuldigingen en Macron’s Reactie
Op dinsdag heeft president Emmanuel Macron expliciet ontkend dat hij plannen heeft voor een zogeheten “ministerie van waarheid” in Frankrijk. Deze aantijgingen werden gedaan door politici en media van rechts en uiterst rechts, die klaagden dat zijn inspanningen tegen desinformatie de vrijheid van pers en meningsuiting zouden kunnen beperken. In recente weken heeft Macron de gevaren van desinformatie onder de aandacht gebracht en op vrijdag voorgesteld de Franse wetgeving te wijzigen. Deze wijzigingen zouden het mogelijk maken om “nepnieuws” online snel te blokkeren.
Bovendien pleitte hij voor een “professionele certificering” van mediakanalen, zodat het publiek betrouwbare bronnen kan onderscheiden van minder betrouwbare zonder zich te laten misleiden door ethisch gebrekkige inhoud. Desondanks bleef de controverse bestaan. Tijdens het weekend publiceerde het blad Journal du Dimanche, onderdeel van de mediagroep van de invloedrijke rechtse magnaten Vincent Bolloré, een frontpagina-artikel waarin Macron werd beschuldigd van een “totalitaire koers” wat betreft de aanpak van desinformatie.
De Kritiek vanuit Media en Politiek
De uitlatingen van het dagbladberichten werden overgenomen door andere media in de groep van Bolloré, waaronder de televisiekanalen CNews en radiozender Europe 1. Op deze platforms uitten journalisten en commentatoren hun bezorgdheid over vermeende plannen voor een “ministerie van waarheid”. Pascal Praud, een bekende presentator bij Europe 1, stelde dat de president zichzelf liever wil opleggen “een enkele narratief”, wat volgens hem neerkomt op een poging de controle over de informatievoorziening te versterken.
Jordan Bardella, het leiderschap van de radicaal-rechtse partij Rassemblement National (RN), stelde zich op CNews kritisch op het voorstel. Hij betoogde dat “het belemmeren van vrijheid van meningsuiting een autoritaire verleiding is, zoals die voortkomt uit het gevoel van een verloren macht en de wens deze te behouden door de controle over informatie.”
Ook Bruno Retailleau, fractieleider van de Republikeinen en voormalig minister van Binnenlandse Zaken, uitte zijn afkeuring via sociale media. Hij stelde dat geen enkele regering het recht heeft om de media te filteren of de waarheid te dicteren.
De Politieke Context en Macron’s Ontkenning
De controverse vindt plaats in een gespannen politieke sfeer, nu Frankrijk zich voorbereidt op de presidentsverkiezingen van 2027. Macron mag zich niet kandidaat stellen voor een derde termijn, terwijl de rechtse oppositie en de uiterst rechtse partijen hun kansen zien groeien. Vooral de mogelijk niet-kandidaat Marine Le Pen, die verband houdt met een veroordeling wegens corruptie, is voor velen een belangrijke rivaal.
Volgens een recente peiling van Odoxa-Mascaret zou Jordan Bardella, leider van de National Rally, zonder problemen de tweede ronde kunnen winnen, ongeacht de tegenstanders. Macron’s reactie op de critici kwam via sociale media, waar het Élysée-kantoor fragmenten van Praud en soortgelijke commentatoren deelde onder de titel “let op nepnieuws”.
Tijdens de wekelijkse kabinetsvergadering herhaalde Macron dat er geen plannen zijn voor een staatslabel of een “ministerie van waarheid”, en dat de overheid niet de rol moet aannemen om te bepalen wat correcte of onjuiste informatie is. Zijn woordvoerder, Maud Bregeon, benadrukte dat het classificeren van nieuws moet gebeuren door professionele journalisten en mediaprofessionals.
