Veiligheid van media onafhankelijkheid onder druk
De president van Litouwen, Gitanas Nausėda, heeft afgelopen donderdag een duidelijke waarschuwing afgegeven aan de regeringscoalitie met betrekking tot de toenemende druk op de nationale omroep LRT. Hij benadrukte dat elke juridische wijziging die wordt doorgevoerd, moet voldoen aan de principes van politieke neutraliteit, verantwoordelijkheid en transparantie.
Nausėda deed zijn uitspraken tijdens een bijeenkomst in Riga, waar hij samen met zijn Letse en Estse collega’s sprak. Hij onderstreepte dat de indrukwekkende 14e plaats van Litouwen op de Global Media Freedom Index niet in gevaar mag komen.
Context en recente ontwikkelingen
Deze opmerkingen volgden kort nadat hij een besluit van het Litouwse parlement had ondertekend, dat het budget van LRT voor de jaren 2026 tot 2028 vastlegde. De overheid verdedigde deze beslissing als noodzakelijk om het defensiebudget te verhogen tot 5,38% van het BBP en om binnen overheidsinstellingen kosten te besparen.
De roep om neutraliteit komt na een turbulente periode voor de omroep. Op 1 december begonnen LRT-journalisten een protest van een week, nadat het parlement snel amendementen had aangenomen die door de populistische partij Nemunas Aušra werden voorgesteld en werden gesteund door enkele Faarzen- en Groene parlementsleden. Deze amendementen verlaagden drastisch de drempel voor het ontslaan van de algemeen directeur van LRT.
Controverse en reactie
Mediawaakhonden en personeel online spraken hun afkeuring uit over het wetsvoorstel, dat volgens hen bedoeld was om de omroep onder politieke controle te brengen, wat in strijd is met de EU-regels voor mediavrijheid.
De controverse escaleerde nadat Nemunas Aušra, die in november 2024 tot de regeringscoalitie toetrad met 20 zetels, een resolutie had doorgevoerd waarin grote delen van de Litouwse media, inclusief LRT, werd aangewezen als “propagandamiddelen”.
Gevolgen en toekomstige acties
De tijdelijke bevriezing van de financiering en de wetwijzigingen omtrent ontslag worden breed geïnterpreteerd als vergeldingsmaatregelen. Een grote protestactie is gepland op 9 december, waarmee de onvrede onder media en het publiek wordt uitgedrukt over de ontwikkelingen rond de onafhankelijke positie van LRT.
