De Europese nucleaire sector en de rol van de Europese Commissie
De nucleaire industrie in Europa lijkt de Europese Commissie te hebben overtuigd dat ongeteste kleine modulaire kernreactoren (SMR’s) een oplossing kunnen bieden voor de energie- en klimaatproblemen van Europa. Toch zijn milieuactivisten niet overtuigd van deze stelling. Volgens een rapport dat dinsdag wordt gepubliceerd, maar dat exclusief met Euractiv wordt gedeeld, probeert het netwerk Climate Action Network Europe (CAN Europe) de beweringen te weerleggen en te verklaren dat de ontwikkeling van SMR’s waarschijnlijk vergelijkbare kostenoverschrijdingen en aanzienlijke vertragingen zal ondervinden als traditionele kerncentrales. Daarnaast zullen ze het probleem van kernafval niet oplossen.
Economische uitdagingen en concurrerende energiemarkten
Naast de technische en financiële risico’s ziet de NGO een andere grote uitdaging, namelijk de economische haalbaarheid op de energiemarkt. Terwijl Europa haar hernieuwbare energiecapaciteit snel en in grote mate uitbouwt, kunnen alle nieuwe kerncentrales, groot of klein, gedwongen worden om op beperkt vermogen te draaien. Dit komt doordat de productie van groene energie goedkoper wordt en prioriteit krijgt, wat de terugverdientijd van investeringen in kernenergie verlengt door het lagere productievolume. Hierdoor kunnen de kosten van de elektriciteit die ze genereren hoger uitvallen, omdat weinig productie de kosten niet voldoende compenseert.
De rol van overheidssteun en marktmechanismen
CAN Europe stelt dat publiek geld niet besteed mag worden aan het subsidiëren van onvrij betaalbare kernenergie, vooral niet via contracten voor verschil (CfD’s). Deze contracten bieden een gegarandeerde minimumprijs aan energieproducenten, waardoor de overheid tekorten moet aanvullen als de marktprijs onder de afgesproken grens zakt. Als die prijs echter te hoog wordt vastgesteld om investeringen in SMR’s te rechtvaardigen, en de kosten voor hernieuwbare energie vervolgens dalen, kunnen belastingbetalers in de EU mogelijk de hogere prijs voor de nuclear power betalen, aldus de organisatie.
Het groene netwerk waarschuwt bovendien dat staatssteun die kernenergie bevoordeelt boven goedkope hernieuwbare energie, niet acceptabel is. Volgens hen is elke euro die wordt uitgegeven aan nieuwe kernenergie er één die niet kan worden besteed aan meer realistische en kosteneffectieve oplossingen zoals energieopslag, energiebesparing, vraagrespons, en elektrificatie.
Voorwaarden voor investeringen en kostenverdeling
Om vertragingen en afzeggingen te voorkomen, pleit CAN Europe ervoor dat geen publieke financiering wordt verstrekt voordat ontwikkelaars van SMR’ s daadwerkelijk energie gaan produceren. Daarnaast moeten de kosten voor afschrijving, afvalverwerking, ontmanteling en ongevallen door de projectontwikkelaars worden gedragen, in plaats van door burgers en bedrijven via energierekeningen of belastingen.
Het rapport vermijdt echter een expliciete discussie over de mogelijke rol die SMR’s kunnen spelen wanneer ze 24/7 gekoppeld zijn aan industriële faciliteiten die veel energie verbruiken. Dit zou bijvoorbeeld datacenters, elektrolysebedrijven voor waterstofproductie of schoon staalproductie kunnen omvatten, in plaats van energie aan het net te leveren of te concurreren op de groothandelsmarkt.
Conclusies en de waarschuwing voor het Europese beleid
Thomas Lewis, beleidscoördinator voor energie bij CAN Europe, stelde dat de analyse van zijn organisatie aantoont dat investeren in SMR’s een “kostbare fout voor Europa” zou zijn. Volgens hem leidt het afleiden van financiering van meer realistische en kosteneffectieve oplossingen zoals renewables, opslag en vraagrespons tot het vertragen van de energietransitie en het hoog houden van emissies en energiekosten.
