De ambitie voor snellere bouw en bio-economie
De Europese Unie ontwikkelt een nieuwe strategie voor de bio-economie, waarin producten zoals op algen gebaseerde schoonmaakmiddelen, houten wastafels en meststoffen gemaakt van visuitwerpselen worden gepresenteerd. Deze strategie schetst een toekomstbeeld voor 2040 waarin woningen grotendeels uit stro worden gebouwd en plastics zonder aardolie de standaard zijn. Het beleid heeft tot doel om de bouwsector te stimuleren om sneller gebruik te maken van hout en andere biologische materialen, zonder dat er op dit moment nieuwe regelgeving of publieke financiering wordt voorgesteld.
Na eerdere pogingen in 2012 en 2018 onderneemt de EU opnieuw stappen om een sector te versterken die volgens schattingen bijna tien procent van het BBP uitmaakt. Deze sector omvat diverse industrieën zoals chemie, brandstofproductie en de bouw, die allemaal afhankelijk zijn van landbouw, bosbouw, afvalbeheer en andere bio-rijke materialen.
Een nieuwe aanpak gebaseerd op regelgeving en standaarden
Volgens een conceptdocument dat door Euractiv is ingezien, ontwikkelt de Europese Commissie een stappenplan met nieuwe beleidsregels. Deze richt zich op het toelaten van innovaties die niet precies binnen de bestaande juridische categorieën passen, zodat bijvoorbeeld nieuwe bio-gebaseerde producten op de markt kunnen komen. Hoewel de plannen kunnen worden aangepast vóór officiële bekendmaking, lijkt er voorlopig geen budget beschikbaar te worden gesteld.
De focus ligt op het ondersteunen van de industrie door middel van verplichte inkoopregels voor bio-gebaseerde kunststoffen en het vaststellen van productnormen. Deze maatregelen moeten potentiële marktdeelnemers helpen door de regelgeving te vereenvoudigen en versnellen, vooral voor nieuwe technologieën zoals de verwerking van suikerrestanten in voeding zonder dieren te hoeven belasten, of het produceren van kaas zonder koeien en geiten te storen.
Ondersteuning voor duurzame bouwmaterialen
Ook producenten van bio-gebaseerde bouwmaterialen kunnen profiteren van de nieuwe regelgeving. De huidige EU-bouwregels vormen een belemmering voor het op de markt brengen van innovaties zoals stro als isolatiemateriaal, dat enerzijds goedkoper en energiezuiniger zou zijn dan traditionele materialen, en anderzijds niet officieel toegelaten is voor dat doel. De nieuwe plannen omvatten volgens het conceptdocument onder meer het voorbereiden van een prioritaire categorie van bio-gebaseerde bouwproducten, waarbij onder meer brandtesten voor hout op korte termijn worden uitgevoerd.
Controverse rondom de term ‘bio-economie’ en duurzaam houtgebruik
Hoewel de strategie wellicht overschaduwd wordt door de ambitie om de bio-economie te stimuleren, is de term zelf niet vrij van controverse. Milieuactivisten maken zich vooral zorgen over het feit dat ‘bio’ vaak wordt gebruikt om oude praktijk van houtverbranding als duurzame energie te rechtvaardigen. Volgens Martin Pigeon, werkzaam bij de NGO Fern, wordt in de nieuwe strategie onvoldoende aandacht besteed aan dit probleem.
Hij wijst erop dat de EU zich in een situatie van ecologisch overschot bevindt, waarbij ongeveer de helft van het hout dat wordt geoogst, wordt verbrand in plaats van gebruikt. Het beleid lijkt zich niet te richten op de lopende discussies over het gebruik van bio-energie uit hout en zou zelfs kunnen leiden tot verdere benutting van hout als een vermeend duurzame brandstof, ondanks de milieuproblemen die daarmee gepaard gaan.
Hoewel de strategie zich voorlopig niet uitspreekt over de mogelijkheid van het gebruik van bio-energie in auto’s na 2035, opent ze mogelijk wel de deur naar een herziening van het EU-beleid rondom hernieuwbare energie, met alle daarbij horende controverses over het verbranden van hout.
