De strategische inzet van de Slowakische oppositie in de regio van etnische Hongaren
De progressieve partijen in Slowakije streven ernaar om de steun onder Hongaarse minderheidsgroepen in het land te versterken, een essentieel onderdeel van hun poging om de politieke kaart van Slowakije te beïnvloeden. Een belangrijke stap in deze strategie is het opnieuw op de agenda zetten van de moeilijke en historische wetgeving uit de periode na de Tweede Wereldoorlog, specifiek de Beneš-decreten. Deze wetten worden door de oppositie gebruikt om de gevoelens onder de etnische Hongaren te mobiliseren, zeker nu deze gemeenschap onder invloed staat van zowel de politieke retoriek uit Hongarije als die van de huidige regeringscoalitie in Slowakije.
De geschiedenis en betekenis van de Beneš-decreten in de hedendaagse context
De Beneš-decreten, uitgevaardigd in 1945, waren documenten die het principe van collectieve schuld toepasten op etnische Hongaren en Duitsers in voormalig Tsjechoslowakije. Ze gaven de staat het recht om eigendommen van deze groepen in te nemen. Hoewel de toepassing van deze wetten de laatste jaren afnam, zijn ze recent weer aktueel geworden door een toename van juridische geschillen over de eigendomsrechten en landconfiscaties. Sommige gronden die na de oorlog niet volledig in beslag werden genomen, worden nu opnieuw ter discussie gesteld door de Slovak Land Fund, dat sinds 2014 betrokken is bij deze kwesties, vaak in verband met de aanleg van snelwegen.
De juridische en politieke controverse rondom de decreten
De retoriek rondom de decreten is intens geworden, waarbij de liberale oppositie partij, Progressieve Slowakije (PS), aandringt op duidelijkheid van de overheid om te voorkomen dat deze wetten nog als basis voor onregelmatigheden bij onteigeningen kunnen dienen. Ze wensen te “sluiten” die hoofdstukken, niet ze opnieuw te openen. De regeringspartijen bestrijden echter krachtig deze voorstellen. Premier Robert Fico beschuldigde PS ervan de decreten wil te herroepen, terwijl leiders van de nationalistische Slovakische Nationale Partij, waaronder Andrej Danko, waarschuwden dat herziening het fundament van de historische rechtsorde zou ondermijnen. Zelfs het milieuminister, Tomáš Taraba, suggereerde dat disputen over de decreten tot strafbare feiten zouden kunnen leiden.
De poging tot politieke toenadering en het vermogen van de partijen om te beïnvloeden
In het licht van deze controverse probeert PS de banden met de Hongaarse gemeenschap te versterken. Deze minderheid maakt ongeveer 10% uit van de Slovakische bevolking en is vooral geconcentreerd in de zuidelijke, minder ontwikkelde regio’s. De gemeenschap is divers, maar wordt door de invloed van de pro-Hongaars populistische media langzamerhand meer betrokken bij de politieke boodschappen van Orbán. Het initiatief van PS om de Thema’s rondom de decreten te heropenen, zou de basis kunnen vormen voor een mogelijke samenwerking met de Hongaarse alliantie, die in de Slovakische parlement nog niet vertegenwoordigd is, maar wel op regionaal niveau actief is. De partij heeft recent een voorstel ingediend om de toepassing van de decreten te blokkeren, stelling nemend dat het principe van collectieve schuld formeel afgewezen moet worden.
De mogelijke invloed op de komende verkiezingen en regionale politiek
Hoewel de Hongaarse Alliantie momenteel geen zetels in het nationale parlement heeft, blijft zij een belangrijke factor binnen de Hongaarse minderheid in Slowakije. Het is essentieel voor elke politieke partij die na de volgende verkiezingen invloed wil behouden, om steun onder deze gemeenschap te verwerven. De electorale kracht van de gemeenschap werd duidelijk zichtbaar in 2024, toen de voormalige leider van de Alliantie Peter Pellegrini ondersteunde in de presidentsverkiezingen, met grote districtsstemmen die tot zijn overwinning bijdroegen. Ook tijdens recente televisie-debatten werden de sensitiviteiten rondom de regionale ontwikkeling en de financiering uit Hongarije weer aangehaald, wat de voortdurende politieke spanning onderstreept.
