De roep om daadwerkelijke toepassing van het principe ‘Klein Eerst’
Ondernemingen uit het midden- en kleinbedrijf dringen aan op een concrete vertaling van het beleid ‘Think Small First’ binnen de Europese Unie. Zij eisen dat de belofte van Brussel om de administratieve lasten aanzienlijk te verminderen en het concurrentievermogen te versterken, daadwerkelijk wordt ingelost. Commissaris voor Economie en Productiviteit, Valdis Dombrovskis, onderstreepte dat de EU momenteel inzet op een “revolutie in vereenvoudiging” om kleine ondernemingen te ontlasten van de vaak overweldigende administratieve eisen.
Ter gelegenheid van de 45e verjaardag van SMEunited benadrukte Dombrovskis dat zonder de 26,1 miljoen kleine en middelgrote ondernemingen de economische weerbaarheid van Europa gevaar loopt. Hij stelde dat ’s werelds interne markt voor 99,8% uit SMEs bestaat, die bijna 90 miljoen mensen in dienst hebben en verantwoordelijk zijn voor meer dan de helft van de toegevoegde waarde binnen de EU. Hij voegde eraan toe dat het niet alleen de bedoeling moet zijn dat deze bedrijven overleven, maar dat ze het ook goed doen.
Volgens hem wijzen recente cijfers uit dat 55% van de SMEs de regelgeving en administratieve lasten als de grootste uitdaging ervaart, boven energieprijzen, inflatie of verstoringen in de keten. Hij stelde dat elke nieuwe regelgeving vaak betekent dat bedrijven hun bedrijfsmodellen moeten aanpassen, gegevens moeten rapporteren en formulieren moeten invullen. “Het dagelijkse realiteit is dat kleinere bedrijven het meest moeite hebben met het voldoen aan deze eisen.”
De Europese Commissie heeft aangegeven dit signaal te hebben gehoord. Dombrovskis stelde dat het beleid gericht is op het ondersteunen van bedrijven bij het concentreren op kernactiviteiten zoals investeren, innoveren en uitbreiden, zonder dat ze belast worden met overbodige papierwerk. Hij verwees daarbij expliciet naar de ‘Think Small First’ verklaring van SMEunited en zei dat dit goed aansluit bij haar kernwaarden.
Het belang van ‘Klein Eerst’ binnen de EU-strategie
Véronique Willems, secretaris-generaal van SMEunited, lichtte haar visie op de toekomst toe en verduidelijkte wat van het principe ‘Klein Eerst’ wordt verwacht van beleidsmakers in Brussel. Zij presenteerde de strategische roadmap ‘Visie 2040’, ontwikkeld door diverse SME-organisaties in heel Europa. Dit document is geen abstracte farce, maar een concreet plan dat de omstandigheden schetst waarin kleine en ambachtelijke bedrijven de komende 15 jaar kunnen floreren.
Volgens Willems draait de kern binnen deze visie om het principe dat ‘Klein Eerst’ niet slechts op papier bestaat, maar actief wordt toegepast in regelgeving: regelgeving moet slimmer, eenvoudiger en realistischer voor kleine bedrijven zijn. Beleid moet de realiteit en de mogelijkheden van deze ondernemers reflecteren en hen juist versterken.
Haar boodschap is dat Europa afscheid moet nemen van de praktijk om SMEs als een soort bijkomstigheid te behandelen tijdens het maken van regels. In plaats daarvan moeten kleine ondernemingen worden gebruikt als de toetssteen voor de haalbaarheid van regelgeving. Zonder deze koerswijziging waarschuwde Willems, zal de EU haar bredere doelstellingen op gebied van klimaat, digitalisering en geopolitiek niet halen.
In 2040 zouden SMEs en ambachten erkend moeten worden als fundamenten voor lokale identiteit, veerkracht, democratie en vertrouwen. Haar slotstelling verduidelijkte dat Europa sterker wordt wanneer kleine bedrijven groeien en dat de toekomstige weerbaarheid van de regio sterk afhangt van het ‘Klein Eerst’ denken.
De werkelijkheid: een regelgevende tsunami
Petri Salminen, president van SMEunited, koppelt de strategie ‘Klein Eerst’ direct aan de alledaagse realiteit en de enorme druk waaronder ondernemers momenteel gebukt gaan. Hij beschreef de situatie als een buitengewone druk van stijgende energieprijzen, inflatie, een tsunami aan regelgeving en rapportagelasten, geopolitieke onrust en tekorten op de arbeidsmarkt.
Salminen benadrukte dat de 26,1 miljoen SMEs in Europa vooral micro-ondernemingen zijn met minder dan tien werknemers, doch dat het beleid in Brussel zich vooral op 44.358 grote ondernemingen richt. Hij ziet ‘Visie 2040’ als een hoopvol streven, maar waarschuwt tegelijk dat te veel regeldruk de innovatie onder druk zet en grote verhalen in de weg staat.
Voor hem is het ontwikkelen van een cultuur van ‘Klein Eerst’ essentieel om de collectieve kracht van Europa te versterken. Het wegnemen van fricties voor het grootste deel van de bedrijven vormt de kern voor de economische en sociale motor van Europa.
Een ambitieuze vereenvoudigingsstrategie
Als reactie op deze problematiek benadrukte Dombrovskis dat de EU inzet op de meest ambitieuze vereenvoudigingsoperatie ooit: met een doelfragment van 25% minder administratieve kosten voor alle bedrijven, 35% voor SMEs, en al acht vereenvoudigingspakketten die al klaarstaan. De EU berekende dat dit de komende jaren al tot 11 miljard euro aan besparingen kan leiden.
Het uiteindelijke doel, aldus Dombrovskis, is dat tegen 2029 de administratieve lasten met bijna 38 miljard euro teruggebracht worden. Hij stelde dat het ondersteunen van SMEs bij het groeien en innoveren de sleutel is tot het succes van Europa als geheel.
Vanuit een digitale hoek richt vicevoorzitter Henna Virkkunen zich op de basis van technologische innovatie. Zij benadrukte dat digitalisering niet slechts een administratieve oefening is, maar een noodzakelijke voorwaarde voor concurrentievermogen en technologische soevereiniteit. Er moeten interoperabele systemen komen die bedrijven in staat stellen om efficiënter te werken en eigen digitale tools, zoals AI, te ontwikkelen en te trainen.
De ‘European Business Wallet’, een centraal digitale identiteit en documentenuitwisselingssysteem, vormt de ruggengraat van deze digitale vereenvoudiging. Het systeem moet papierwerk verminderen en internationaal zakendoen makkelijker maken.
De strijd om snellere verbeteringen
Ondernemers uit de panels verwelkomden de politieke aandacht, maar gaven ook aan dat de praktische effecten nog uitblijven. Zij ervaren een tsunami van regels, deadlines en rapportageverplichtingen die veel tijd, middelen en talent opslokken en de productie verminderen. Volgens een deelnemer is de administratie voor kleine bedrijven veel groter en lastiger dan voor grote bedrijven en kunnen ze die niet allemaal aan.
Een ander benadrukte dat digitalisering niet veel nut heeft zonder dat de regels zelf eenvoudiger worden. Eén ondernemer merkte op dat regelgeving moet worden vereenvoudigd en dat het proces van financiering en compliance geen jungle mag zijn.
Een kantelpunt of een toenemende kloof?
Hoewel SMEunited’s ‘Visie 2040’ en de belofte van Dombrovskis op een volledige revolutie in vereenvoudiging aangeven dat de EU zich meer dan ooit inzet voor kleine bedrijven, blijft er een spanningsboog bestaan. Ondernemers geven aan dat de beloften tot nu toe nog niet leiden tot voelbare verbeteringen en dat regelgeving sneller groeit dan wordt verminderd.
De komende jaren zullen uitwijzen of de Europese regelgeving daadwerkelijk aangepast wordt aan de 26 miljoen kleine ondernemingen, of dat de kloof tussen politieke ambities en de dagelijkse praktijk verder toeneemt.
