De noodzaak van een fundamentele verschuiving in denkwijze
Sandro Gozi, lid van het Europees Parlement voor Renew Europe, uit zijn kritische mening over de toestand van de transatlantische handel. Na twee dagen van vergaderingen op Capitol Hill en met functionarissen van de Trump-regering, sprak hij met Euractiv in Washington, DC. Hij uitte zijn bezorgdheid over het handelsakkoord tussen de EU en de Verenigde Staten van augustus, dat volgens hem een slecht onderhandelingsresultaat is. “De gezamenlijke verklaring… is een slecht akkoord, het is een slecht statement. Het is moeilijk te accepteren,” zei hij.
Gozi was in Washington als onderdeel van een ad-hoc delegatie van Renew Europe politici, waaronder Valérie Hayer, Hilde Vautmans, Gerben-Jan Gerbrandy en Michal Kobosko. Hun komst volgde kort na de goedkeuring door de Raad van de EU van onderhandelingsmandaten voor twee regelgevingen die de tariefverplichtingen uit de EU-US joint statement van 21 augustus moeten implementeren. De Raad zal nu trilog onderhandelingen starten met het Europees Parlement, die zullen leiden tot een definitief akkoord.
De Amerikaanse en Britse handelsdeal: een blauwdruk voor Europa?
Net toen de Europese parlementariërs in DC aankwamen, bereikten de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk op 1 december een historische handelsakkoord. Dit akkoord elimineerde invoertarieven op Britse farmaceutische producten en medische technologie. In ruil daarvoor zal Londen haar medicijnprijzen hervormen en zich verbinden tot meer uitgaven aan geneesmiddelen.
Volgens het akkoord verhoogt Groot-Brittannië de netto prijs die het betaalt voor nieuwe Amerikaanse medicijnen met 25 procent. Medische producten en actieve ingrediënten uit het VK blijven vrij van Sector 232-tarieven en protected tegen toekomstige sectorale belangenheffingen onder Section 301. Het doel van het akkoord is het versterken van toeleveringsketens en het bevorderen van transatlantische samenwerking in de life sciences-sector.
In Europa dringt de farmaceutische industrie er nu bij Brussel op aan om een vergelijkbare deal te sluiten, vergelijkbaar met die van Groot-Brittannië.
Europa en handelsovereenkomsten: een noodzakelijke verandering in denkwijze
Volgens Gozi vereist de manier waarop Europa met handel omgaat een fundamentele verandering. Hij stelt dat het doel moet zijn om zichzelf krachtiger te maken op verschillende gebieden: digitale macht, veiligheid, militaire macht en industriële kracht. Daarbij moet Europa deals kunnen sluiten en bereid zijn om tegenmaatregelen te gebruiken wanneer dat nodig is.
Tariefmuren worden door hem als een directe belasting op de Amerikanen gezien, maar ook als een test voor Europa zelf. Gozi wijst erop dat de druk vanuit Washington vaak wordt gebruikt om het onderhandelingsproces te vertragen, met het linkje tussen handel en niet-tarifaire kwesties zoals digitalisering. Hij uit zijn bezorgdheid dat de Amerikaanse tactiek erop gericht is Europa zwakker te maken, wat volgens hem gevaarlijk is. Europa moet zich verenigen en haar invloed aanwenden via de Europese instellingen. In het Europees Parlement bijvoorbeeld beschikt men over de middelen om druk op de Commissie uit te oefenen, zoals met de digitaliseringswetgeving die met meer dan 550 stemmen werd aangenomen.
De nieuwe realiteit: handel, digitalisering en de relatie met China
Gozi erkent dat de politieke berekeningen veranderen en dat de Amerikaanse regering inmiddels heeft geleerd dat tarieven eigenlijk belasting zijn op haar eigen bevolking, vooral zichtbaar in de betaalbaarheid van goederen en recentere verkiezingen. De oplossing ligt niet alleen in defensieve maatregelen, maar ook in strategisch handelen. Europa moet leren machtspolitiek te bedrijven, stelt hij.
Een opvallende focus ligt op China: ondanks de spanningen ziet hij een opening in de relatie met Beijing. Hij benadrukt dat Europa, zoals hij het ziet, belang heeft bij het behouden van de positie van de VS als wereldmacht. Hij uit kritiek op de EU-doelstellingen uit het tijdperk van de Juncker-Commission, waarin China werd beschouwd als een systeemrivaal en gelijke partner. Volgens hem is China slechts en systemisch concurrent, punt.
Wat betreft lobbyen en diplomatie erkent hij dat Europa meer strategie zou moeten ontwikkelen. Hij wijst erop dat de EU haar invloed kan vergroten door te laten zien hoeveel geld ze in de Verenigde Staten stopt en dat Europa een meer effectieve communicatie strategie nodig heeft, vooral op staatsniveau.
Een Europese toekomst: heruitvinden en versterken
Gozi ziet de grootste uitdaging niet in de handel of technologie, maar in de interne reorganisatie van Europa zelf. Hij waarschuwt dat Europa te traag is en zonder hervormingen zal verdwijnen. Zijn ambitieuze voorstellen omvatten het afschaffen van vetorechten, het vergroten van de EU-begroting buiten het zelfgevestigde percentage van 1 procent van het BBP, het opbouwen van een eigen defensie-industrie en het omarmen van meer flexibiliteit binnen de unie.
Volgens hem moet Europa mogelijk een achterban vormen die zelfstandig kan handelen zonder door de meest weerbarstige lidstaten te worden geblokkeerd. Hij gelooft dat een hervormd Europa automatisch respect zou afdwingen, ook bij leiders zoals Donald Trump.
De boodschap die Gozi deze week in Washington overbracht is helder: Europa kan het zich niet veroorloven slechts een regelaar te zijn in een wereld van machtspolitiek. Of het nu gaat om farmaceutica, technologie of staal, de roep om een assertiever en meer flexibel Europa wordt sterker gehoord. De vraag is of Europa in staat is actie te ondernemen voordat het zelf wordt onderworpen aan de machtspolitiek van anderen.
