Geen enkele indicator liet verbetering zien en drie verslechterden zelfs
Enkele uren voordat de Europese Commissie voorstellen presenteerde om de milieuregels binnen de Europese Unie te versoepelen, schetste het Europees Milieuagentschap (EEA) een somber beeld van de voortgang van de Europese Unie richting het behalen van haar eigen milieudoelstellingen en klimaatbeleid. In een jaarlijks rapport, dat woensdag werd gepubliceerd, bevestigde de EEA dat de EU waarschijnlijk veel van de doelen in het milieuprogramma tot 2030 niet zal halen. Deze doelen omvatten onder andere het terugdraaien van biodiversiteitsverlies, het versterken van klimaatmaatregelen, het streven naar nul vervuiling en het creëren van een circulaire en duurzame economie.
Geen verbetering in de meeste indicatoren
De milieupolitiekwaakhond constateerde dat geen van de 28 beoordeelde indicatoren verbeterde en waarschuwde dat drie indicatoren sinds de vorige meting in een slechtere staat verkeren. Het doel om de kosten van weersextremen en klimaatgerelateerde gebeurtenissen te verminderen, dat eerder als ‘waarschijnlijk niet haalbaar’ werd beschouwd, wordt nu ook als kansloos gezien. Daarnaast voorziet de EEA dat de EU waarschijnlijk niet zal slagen in het verhogen van zowel publieke als private uitgaven voor het bestrijden van vervuiling en milieuschade.
Uitdagingen op het gebied van belastingheffing en beleid
De complexe doelstelling om het aandeel van milieubelastingen binnen de totale belastinginkomsten te verhogen, bedoeld om burgers en bedrijven af te houden van schadelijke activiteiten en consumptiepatronen, werd van ‘op koers’ naar ‘waarschijnlijk niet haalbaar’ verlaagd, waarbij de tendens duidelijk verslechterde. Deze trend wijst op een toename van de moeilijkheden om de beleidsdoelen op het gebied van milieubescherming te bereiken.
Vooruitzichten en kansen
De verwachting is dat de EU niet of nauwelijks zal voldoen aan doelen zoals het verhogen van de CO2-verwijdering via bosontwikkeling, biodiversiteitsbescherming, energie-efficiëntie en het gebruik van hernieuwbare energiebronnen. Aan de andere kant zijn er positieve ontwikkelingen bevestigd: het verminderen van broeikasgasuitstoot, een afname van vroegtijdige sterfgevallen door luchtverontreiniging en een toename in groene banen blijven onder de 28 indicatoren de enige waar de EEA aangeeft dat de EU waarschijnlijk of volledig op schema ligt—allen onveranderd ten opzichte van vorig jaar.
Vervolg en aanbevelingen
De organisatie benadrukte dat een effectievere implementatie van bestaande groene regels dringend noodzakelijk is. Daarnaast moeten nieuwe wetgevingen worden ingevoerd om de verbruik van grondstoffen te verminderen, het consumptiegedrag van burgers te veranderen, recycling te vergroten en de risico’s van klimaatverandering aan te pakken. Hoewel de recente opkomst van meerdere nieuwe milieuwetten nog niet overal effect heeft, merkt de EEA positief op dat sommige nieuwe wetgeving te recent is om al effecten te laten zien. Het rapport onderstreept dat het integreren van milieudoelen en klimaatbeleid in industriële, landbouwwetenschappelijke en andere beleidsgebieden essentieel blijft, vooral gezien de recente wereldwijde en politieke crises.
De impact van niet-gekoppelde data en nog te meten vooruitgang
Op gebieden zoals totale afvalproductie, bosverbindingen, het verminderen van fossiele brandstofsubsidies en ecologische vernieuwing kon de EEA geen concreet resultaat vaststellen wegens het ontbreken van voldoende data. De rapportage toont echter aan dat er ondanks de sombere vooruitzichten toch enkele positieve signalen zijn: verschillende nieuwe milieuwetten zijn de laatste tijd vastgesteld, maar de effecten hiervan zijn nog niet zichtbaar of meetbaar.
