Parlement roept op tot opschorting van financiële steun
Het Europees Parlement heeft op voorstel van een ruime meerderheid op donderdag aangedrongen op het tijdelijk stilleggen van 156 miljoen euro aan EU-hulp aan Tanzania. Deze beslissing volgde na berichten over een gewelddadige repressie die plaatsvond na de recente verkiezingen. Tijdens deze stemming werd duidelijk dat het parlement een principiële houding innam door het blokkeren van de financiering, ondanks de signalen van de Europese Commissie die de voorkeur gaf aan het voortzetten van dialoog met de regering van het Oost-Afrikaanse land.
Reactie op de verkiezingen en het geweld
Volgens rapporten zouden tijdens de protesten die volgden op de verkiezingsdag van 29 oktober, waarin president Samia Suluhu Hassan met 98% van de stemmen werd herkozen, honderden mensen zijn omgekomen. Observatoren van de Afrikaanse Unie uitten de mening dat de verkiezingen niet voldeden aan de democratische standaarden. Het Europees Parlement verwierp de verkiezingen omdat deze volgens hen werden gekenmerkt door politieke onderdrukking, gerichte ontvoeringen en manipulaties.
Politieke en diplomatieke integriteit
David McAllister, een parlementslid uit Duitsland en lid van de centrum-rechtse partijen, benadrukte dat het proces werd beïnvloed door staatsgesubsidieerde onderdrukking en arrestaties, onder meer van oppositieleider Tundu Lissu van de CHADEMA-partij. Lissu werd voorafgaand aan de verkiezingen verhinderd om deel te nemen en zat in hechtenis, wat door McAllister als problematisch werd beschouwd.
De initiatiefnemers in het parlement drongen aan op sancties tegen leden van de Tanzanese regering en willen de 156 miljoen euro voor 2026 terugtrekken. Tegelijk blijft er steun bestaan voor de lokale maatschappelijke organisaties, ondanks de politieke spanningen. Een document van de Europese Commissie van 23 oktober, zes dagen voor de verkiezingen, dat door Euractiv werd ingezien, benadrukt hoe de Europese Unie Tanzania beschouwt als een belangrijke strategische partner en regio-stabilisator. De tekst wijst op een sterk momentum voor engagement en samenwerking.
Standpunten van de Europese Commissie en de nationale diplomatie
Hoewel het parlementaire stemadvies adviseert, is de besluitvorming van de Commissie niet bindend. De Europese Commissie heeft de hulp geblokkeerd in afwachting van verder onderzoek, maar heeft tot dusver geen formele beslissing genomen over een volledige opschorting.
Een woordvoerder van de Commissie verklaarde dat de EU momenteel met Tanzania in dialoog wil blijven over de wijze waarop de regering op de recente gebeurtenissen zal reageren. Volgens bronnen binnen de Commissie ontbreekt het aan een duidelijke juridische basis om de financiële steun volledig stop te zetten; daarom wordt de bevriezing als de meest gerichte maatregel beschouwd.
Na de verkiezingen heeft de Europese Commissie samen met nationale regeringen op 3 november, dus enkele dagen daarna, een verklaring uitgebracht waarin werd aangegeven dat Brussel de uitslag noteert en zeer bezorgd is over de geweldsincidenten, de internetshutdowns en het aantal slachtoffers. De EU benadrukte ook de bestaande langdurige partnerrelatie met Tanzania, een formulering die door McAllister werd bekritiseerd als niet in overeenstemming met de feiten op de grond.
Perspectieven en kritiek op het economische beleid
Philippe Van Damme, voormalig EU-ambassadeur in Afrika, uitte toen de vraag of het terugtrekken van ontwikkelingshulp daadwerkelijk het gedrag van de Tanzaniaanse regering zou veranderen. Hij stelde dat regimes die bereid zijn om mensen te gebruiken voor hun eigen machtsbehoud, niet kunnen worden gemanipuleerd door hulp, omdat deze niet de beïnvloedende kracht heeft die men misschien zou wensen.
De Tanzaniaanse overheid reageerde daarop door in een brief aan parlementaire leiders te stellen dat er gevraagd zal worden om het debat over de mensenrechtenstatus van Tanzania uit te stellen. Zij stellen dat er sprake is van een gebrek aan ‘natuurlijke gerechtigheid’ omdat de diplomaten niet waren uitgenodigd om feitelijke verduidelijkingen te leveren.
Een Tanzaniaanse diplomaat onderstreepte dat het land veel waarde hecht aan de samenwerking met de EU en pleitte voor een dialoog die gebaseerd is op constructieve communicatie, in plaats van op eenzijdige oordelen.
