Verzoek om versnelde betalingen en politieke obstakels
De Europese Commissie dringt er bij haar grote bondgenoten op aan om de uitbetalingen van een lening van 50 miljard dollar aan Oekraïne te versnellen. Deze oproep komt op een moment dat België het EU-plan blokkeert voor een aparte financieringsregeling van 185 miljard euro, bedoeld om Kiev te ondersteunen tijdens de oorlog. De commissie benadrukt dat snelle financiering noodzakelijk is om de financiële crisis in Oekraïne aan te pakken, aangezien het land zich voorbereidt op een groot begrotingstekort.
In een interview met Euractiv gaf Valdis Dombrovskis, de commissaris voor Economische Zaken, aan dat landen zoals het Verenigd Koninkrijk, Canada, Japan en de Verenigde Staten betrokken worden om de uitgaven te versnellen. Hij stelde dat het mogelijk is om de financiering aan het begin van het jaar te beleggen om het land te helpen een financieel gat early te dichten, hoewel dit nog onzekerheid met zich meebrengt.
Huidige stand van financieringen en deUkraine’s financiële uitdaging
De Europese Unie heeft haar aandeel van 18,1 miljard euro uit de G7-lening al uitgekeerd. Echter, ongeveer 14 miljard euro van deze lening is nog niet uitbetaald door andere deelnemende landen, waaronder de VS, Canada, Japan en het VK. Oekraïne verwacht in het eerste kwartaal van volgend jaar een begrotingstekort van ongeveer 12 miljard dollar, wat meldt dat er nog aanzienlijke financiering nodig is.
Hoewel de EU heeft voldaan aan zijn verplichtingen onder de lening, blijven de financieringen van de andere landen achter. Dit bemoeilijkt het financiële herstelproces van Oekraïne, dat afhankelijk is van internationale steun.
De politieke impasse rond het reparatieleningprogramma
De discussie over een aparte lening van 185 miljard euro, bedoeld als herstel- en reparatielening, moet gebeuren vóór de top van leiders op 18 en 19 december. De Europese Commissie hoopt de Belgische steun voor het plan te verkrijgen. Deze inspanningen zijn ingekomen doordat de Belgische premier Bart De Wever zich fel tegen het plan heeft uitgesproken via een brief aan EU-voorzitter Ursula von der Leyen. Hij bekritiseerde de missie en benadrukte dat hij de risico’s niet wil delen zonder voldoende garanties.
Het reparatieleningfonds is gebaseerd op tegoeden van Russische overheidseigen assets die door Euroclear in Brussel worden beheerd en bevroren zijn sinds de Russische invasie in Oekraïne in 2022. In tegenstelling tot de G7-lening die reeds wordt gebruikt, zou deze lening de bezittingen zelf gebruiken als steunmiddel voor Oekraïne.
De positie van België en de vooruitgang in onderhandelingen
België heeft haar steun voor de herstel-lening voorlopig afgehouden, tenzij de risico’s gedeeld worden en andere EU-landen hun Russische activa benutten. Euroclear heeft vergelijkbare bezwaren geuit. Hoewel er technisch overleg plaatsvindt, is er nog geen zicht op politieke voortgang. De Belgische premier De Wever blijft terughoudend en heeft nog niet ingestemd met het voorstel.
Valdis Dombrovskis stelde dat het niet noodzakelijk is dat België vooraf akkoord gaat voordat een gedetailleerd juridisch voorstel wordt gepubliceerd. Toch wordt Belgische steun als wenselijk beschouwd. Hij benadrukte dat de Europese Commissie de zorgen van België zal verwerken en dat helderheid van belang is.
Alternatieve oplossingen voor de begrotingskloof Oekraïne
De commissaris waarschuwde dat, mocht de onderhandelingssituatie met België niet snel verbeteren, de EU mogelijk een tijdelijke “bruggen”-oplossing moet inzetten. Deze aanpak zou bestaan uit collectief EU-schuldpapier en bilaterale steun van lidstaten om de begrotingskloof in Oekraïne te overbruggen. Volgens een recent circulair document kunnen deze middelen in 2026 en 2027 een ondersteuningsbehoefte van in totaal 136 miljard euro dekken.
Ursula von der Leyen had eerder aangegeven dat dergelijke alternatieven niet volledig gefinancierd mogen worden uit EU-belastinggeld. Dombrovskis benadrukte tijdens het gesprek dat de EU snel vooruit moet gaan, omdat de financieringsbehoefte in Oekraïne hoog en urgent is. Hij voegde toe dat verdere overwegingen niet langer kunnen uitgesteld worden en dat er concrete beslissingen nodig zijn.
