Politiek akkoord over beschermingsmechanismen
De Europese Unie heeft een politiek akkoord gesloten over een meer gedetailleerde versie van de beschermingsmaatregelen die verbonden zijn aan het handelsverdrag met Mercosur. Hoewel het resultaat niet helemaal overeenkomt met de oorspronkelijke eisen van het Europees Parlement, wordt het gezien als een belangrijke stap. Woensdagavond besloten de Raad en het Europees Parlement om te bevestigen dat er een mechanisme komt dat de landbouwsector in Europa moet beschermen tegen mogelijke schade door concessies in handelsvoorwaarden met Mercosur. Dit mechanisme richt zich op producten die als ‘gevoelig’ worden beschouwd en bevat voorwaarden waaronder het tijdelijk stopzetten van tariefvrije import mogelijk is. Zo wordt onder andere poultry, rundvlees, rijst, honing, eieren, knoflook, ethanol en suiker genoemd. Er wordt ook een aanvullende lijst met citrusproducten toegevoegd.
Werking en voorwaarden van het beschermmechanisme
Voor deze gevoelige producten wordt de mogelijkheid ingebouwd tot het nemen van voorlopige maatregelen, terwijl er nog onderzoek wordt gedaan. Dit moet binnen 21 dagen na notificatie gebeuren. Ongebruikelijk is dat de EU-ambassadeurs al op woensdagavond het resultaat van de trilogencoalities zullen goedkeuren, in een poging om de terughoudende lidstaten te overtuigen hun steun te geven aan het handelsverdrag voor een stemming later die week. Toch gaf premier Giorgia Meloni aan dat meer tijd nodig is om de beschermmaatregelen goedgekeurd en besproken te krijgen met de landbouwers. Kritisch is dat het drempelniveau om een onderzoek te starten wordt verlaagd van de 10% die de Commissie oorspronkelijk stelde, naar een verhoging van 8% in de importvolumes ten opzichte van het driefasen gemiddelde. Daarnaast geldt dat een prijsdaling van meer dan 8% in dezelfde periode ook aanleiding kan zijn voor een onderzoek. Het Parlement wilde de trigger op 5% houden.
Toevoegingen en controlemogelijkheden
Verder is er een voorstel aangenomen dat voorkomt dat import kan worden omgeleid via Paraguay, de enige Mercosur-land dat niet onder het beschermmechanisme valt. Dit moet voorkomen dat er wordt geprobeerd het systeem te ontwijken. Bernd Lange, voorzitter van de handelscommissie van het Europees Parlement, verwelkomde het resultaat en noemde het een ‘Billijke compromis’. Hij benadrukte dat het de zekerheid en voorspelbaarheid voor de Europese landbouwsector vergroot, zonder de relaties met Mercosur-landen te schaden. Het Parlement wilde aanvankelijk dat de trigger voor maatregelen op 5% werd gezet en dat de beschermingsmaatregelen automatisch werden verbonden aan het ontbreken van reciproque normen op het gebied van milieubescherming, dierenwelzijn, volksgezondheid en arbeidsrechten. De Raad verwierp deze eisen en bleef bij het voorstel van de Commissie, dat geen automatische triggers kent en geen bindende reciproce eisen bevat.
Toekomst en politieke gevolgen
Het blijft onzeker of de overeenkomst met het beschermmechanisme het mogelijk maakt dat Rome en Parijs instemmen met een stemming over het handelsverdrag in de komende weken. President Lula da Silva van Brazilië heeft gedreigd de steun aan het lang onderhandelde handelsverdrag stop te zetten indien deze niet voor het einde van deze maand definitief wordt gemaakt. Het Europees Parlement plant een stemming in januari, waarna een definitieve goedkeuring in dezelfde maand of februari wordt verwacht. Naar verwachting zal dit artikel worden bijgewerkt met verdere ontwikkelingen.
