Inleiding: Wat de Amerikaanse Nationale Veiligheidsstrategie ons Kan Bijleren
De recente publicatie van de Amerikaanse Nationale Veiligheidsstrategie (NSS) roept diverse reacties op in Europa. Hoewel de strategie vaak wordt gepresenteerd als zelfzuchtig en door ideologie gedreven, biedt een meer genuanceerd perspectief waardevolle inzichten. Deze strategie, geschreven vanuit het oogpunt van Amerikaanse belangen, kan ons helpen om de onderliggende dynamiek te begrijpen en te anticiperen op mogelijke Europese reacties.
De Kernboodschappen en Hun Betekenis
Eén van de belangrijkste punten uit de strategie bevestigt dat het beleid van de VS onder het presidentschap van Donald Trump (en mogelijk van zijn opvolgers) confrontatiegericht blijft ten opzichte van Europa. Het lijkt erop dat er geen eenvoudige strategie van “softe benadering” of afleiding op lange termijn zal zorgen voor winst. Tegelijkertijd uit de strategie zorgen over de opkomst van China en het belang dat de Verenigde Staten hechten aan een krachtig Europa. Zo worden de afhankelijkheden van Europa, met name die van Duitsland, expliciet bekritiseerd, naast het toenemende investeringsniveau in China.
De strategie benadrukt dat het trans-Atlantisch handelsverband een van de fundamentele pijlers is van de mondiale economie en het Amerikaanse welvaren. Volgens de plannen zal de VS altijd een sterk Europa nodig hebben om te concurreren en te voorkomen dat een buitenstaander de overhand krijgt. Het lijkt erop dat de focus op het voorkomen dat Rusland de volledige controle over Oekraïne krijgt, vooral gericht is op het beperken van de voordelen voor China, dat mogelijk profiteert van de Russische oorlog.
Europa’s Strategische Mogelijkheden en Uitdagingen
In plaats van zich enkel aan te passen aan de Amerikaanse koers, zou Europa kunnen profiteren van de behoefte van de VS aan een partner om China te counteren. Dit sluit aan bij de EU-beleidslijn van het verminderen van risico’s en risicoanalyse, vooral in het licht van recente Chinese acties, die variëren van overproductie tot spionage en steun aan Rusland. China vertoont minder het gedrag van een echte partner of concurrent en gedraagt zich meer als een systeemtegenstander.
Het meest opvallende aspect van de NSS is echter de visie die het biedt op de toekomst van Europa en de Europese Unie (EU). De Amerikaanse strategie stelt vragen over de democratische aard van de EU en over de manieren waarop Europa haar positie in een machtsgebaseerd wereldorde kan versterken. Hoewel de strategie aanknopingspunten bevat die interne tegenstrijdigheden blootleggen, onderstreept het bijvoorbeeld dat Europese landen sterke economieën en legers moeten ontwikkelen, terwijl het tegelijkertijd een optimistische blik werpt op de groeiende invloed van nationalistische partijen.
De Kloof tussen Woord en Daden
De strategie erkent dat Europa momenteel niet over voldoende militaire of economische kracht beschikt om op gelijk niveau te opereren met China. Terwijl de gezamenlijke defensie-uitgaven van EU-lidstaten in 2024 ongeveer €343 miljard bedroegen, wordt de Chinese uitgaven geraamd tussen $318 miljard en $471 miljard. De Chinese Volksbevrijdingsleger is bovendien een geïntegreerde en coherente militaire macht, veel groter dan de 27 afzonderlijke EU-legers samen.
Ook de democratische kwaliteit binnen de EU blijft een punt van kritiek. Wekt het Europees leiderschap vertrouwen met de manier waarop leiders worden geselecteerd? Wanneer worden Europese burgers daadwerkelijk gehoord? Ondanks steeds verdere integratie, ontbreekt het aan een echte democratie op Europees niveau, omdat besluitvorming nog altijd gebaseerd is op consensus, onderhandeling en wisselende presidencies. Hoewel de EU bewuster meer bevoegdheden heeft gedelegeerd, blijft de politieke betrokkenheid en controle beperkt.
De Weg Voorwaarts voor Europa
Door verdere integratie kan Europa de kracht ontwikkelen om onafhankelijk en invloedrijk te worden op economisch, diplomatiek en militair vlak. Echter, deze integratie kan contraproductief zijn zonder een democratisering van het politieke systeem. Een sterker Europa moet de identiteit en geschiedenis van haar lidstaten blijven waarderen, ook binnen een federale context.
Het versterken van de democratie in Europa is essentieel om populistische en nationalistische krachten te weerstaan. Democratische legitimiteit moet niet alleen afhangen van politieke elites, maar ook van de betrokkenheid van haar burgers. Pas wanneer de EU een echte democratische grondslag heeft, kan zij haar volledige potentieel benutten en een gelijkwaardige, betrouwbare partner worden in het mondiale beleid.
Slotbeschouwing
De Amerikaanse strategie biedt, ondanks de kritieken en de conflicterende belangen, een kans voor Europa om haar positie en rol in de wereld te heroverwegen. Het is noodzakelijk dat Europa niet enkel reageert op Amerikaanse bepalingen, maar haar eigen strategische koers bepaalt. Door politieke en militaire kracht te combineren met een robuuste democratische fundament, kan Europa zich beter positioneren in een steeds complexere mondiale orde.
Louis Drounau, oprichter van de European Democracy Consulting Stiftung, waarschuwt dat de kracht van Europa niet alleen ligt in het vergroten van haar macht, maar vooral in het versterken van haar democratische fundament en het behouden van haar nationale diversiteit binnen een sterk gezamenlijk project.
