Daalt in november voor het eerst sinds 2022
Volgens de Internationale Energieagentschap (IEA) zijn zowel de volumes als de prijzen van Russische olie-exporten afgenomen. Dit heeft geleid tot de laagste inkomsten uit olie-export sinds Rusland in februari 2022 Oekraïne binnenviel. In november daalden de inkomsten tot het laagste niveau ooit sinds de invasie, wat een aanzienlijke terugval betekent voor de Russische economie.
Economische afhankelijkheid en sancties
Rusland is de derde grootste olieproducent ter wereld en de inkomsten uit fossiele brandstoffen vormen een cruciële bron voor de staatsfinanciën. Sinds de invasie ondervinden deze inkomsten aanzienlijke druk, mede door beperkte economische groei en strengere internationale sancties. Daarnaast hebben aanvallen van Oekraïne op Russische energie-infrastructuur deze situatie verder bemoeilijkt.
Financiële impact en recente cijfers
De totale olie-inkomsten in november bedroegen 11 miljard dollar (€9,5 miljard), wat 3,6 miljard dollar (€3,1 miljard) minder is dan in dezelfde maand vorig jaar. Het Russische ministerie van Financiën meldde dat de inkomsten uit olie en gas in de eerste negen maanden van het jaar met 22 procent waren afgenomen, tot een totaal van 88 miljard dollar (€76 miljard).
De aanvallen van Oekraïne op de zogenoemde ‘schaduwvloot’ en maritieme olie-infrastructuur hebben bijna de helft van de zeevervoeren via de Zwarte Zee in november gekortwiekt. Hierdoor daalden de Russische zeevervoersactiviteiten sinds de invasie.
Markt en sanction-proofing
Na een periode van onvoorziene refinery-uitval in november, is de spanning op de markt voor geraffineerde producten iets verminderd. Toch voorziet de IEA dat sancties in het eerste kwartaal van 2026 nieuwe uitdagingen zullen vormen, vooral voor de Russische olie-export en brandstofmarkten.
Vorig jaar in oktober legden de Verenigde Staten strenge sancties op aan twee grote Russische olieproducenten, Rosneft en Lukoil. Hiermee wilden ze Moskou dwingen een einde te maken aan de bijna vier jaar durende oorlog in Oekraïne. De sancties volgden op een intensivering van Oekraïense aanvallen op Russische raffinaderijen tijdens de zomer en vroege herfst, wat de binnenlandse brandstofprijzen deed stijgen en sommige regio’s tot brandstofrationering dwongen.
Financiële en budgettaire gevolgen
Een combinatie van hoge militaire uitgaven, aanhoudende inflatie en de afname van olie-inkomsten zet de Russische begroting onder druk. Het land wordt dit jaar naar verwachting geconfronteerd met een tekort van 50 miljard dollar (€43 miljard), wat ongeveer drie procent van het bruto binnenlands product (bbp) vertegenwoordigt.
Om het begrotingstekort te verminderen, kondigt Moskou aan belastingen voor consumenten en bedrijven volgend jaar te verhogen.
