De spanning rond Mercosur
De beëindiging van de handelsontwikkeling tussen de Europese Unie en Mercosur bevindt zich in een kritieke fase. Na twintig vijf jaar van onderhandelen wordt de uiteindelijke overeenkomst mogelijk deze maand gesloten. De oppositie onder boeren en populistische partijen in Frankrijk, Polen en Spanje blijft echter groot, omdat zij de deal als een bedreiging voor lokale landbouw beschouwen. Ondanks uitgebreide weerstand lijkt de timing in het voordeel van de EU te zijn. De Europeanen willen de deal nog dit jaar afronden terwijl Brazilië nog steeds het voorzitterschap van Mercosur bekleedt, een handelsblok dat Paraguay, Argentinië en Uruguay omvat. De politieke agenda, vooral de situaties rond de gelegenheid voor een ondertekening in Brazilië, wordt beïnvloed door de sequentiële planning van de EU voor vóór Kerstmis, met Duitse belangen die hier vooral hoop op geven. In Straatsburg staat een stemming gepland op 16 december over een door Frankrijk geïntroduceerde extragoedkeuringsmechanisme ter bescherming van de boeren. Na die stemming zullen de nationale ministers mogelijk dezelfde dag nog een belangrijk stemproces doorlopen over de handelscomponent, dat een gekwalificeerde meerderheid vereist. Indien deze processen niet tot een akkoord leiden, kunnen top EU-leiders het dossier op hun vergadering in Brussel behandelen, gepland voor 18-19 december, voorafgaand aan de ondertekeningsmogelijkheden in Brazilië op 20 december. Recent heeft voorzitter Costa van Portugal geweigerd te bevestigen of hij vertrouwen heeft in het sluiten van de deal in december, maar politiewoordvoerder Metsola heeft aangegeven dat alles volgens plan verloopt, hoewel er ook binnen de parlementaire kanalen bewijzen zijn van juridische pogingen tot onwettige beïnvloeding die de ratificatie kunnen compliceren.
De afnemende rol van de EU in Gaza en de Palestijnse autoriteit
De Europese Unie probeert haar beperkte invloed in het conflictgebied Gaza te versterken door een nieuwe financieringsactie voor de Palestijnse Autoriteit te starten. In tegenstelling tot eerdere plannen om te investeren in de wederopbouw van Gaza zelf, richt Brussel zich nu vooral op het ondersteunen van de Palestijnse Autoriteit en haar hervormingsproces. De verwachtingen voor dit initiatief zijn laag; enige officiële deelname van niet-westerse landen komt van Indonesië en Saoedi-Arabië, terwijl de Amerikaanse vertegenwoordiging mogelijk slechts een symbolische rol speelt. De EU heeft geen uitnodiging gestuurd naar Israel, dat nog altijd belastinggelden van de Palestijnse autoriteit vasthoudt. Eurocommissaris Kallas heeft recent opgemerkt dat de principes rond wie de kosten moet dragen duidelijk moeten zijn, en dat de verantwoordelijkheid bij de veroorzakers ligt.
De strijd om controle over het Europese financieringsfonds voor concurrentievermogen
Verschillende lidstaten van de EU maken bezwaar tegen het voorstel van de Europese Commissie om de controle over het nieuwe Competitiveness Fund, ter waarde van 234 miljard euro, te vergroten. Dit fonds is bedoeld om de investeringstekort van Europa te dichten en de productiviteit te verhogen in vergelijking met de VS en China. Lidstaten benadrukken dat ze meer zeggenschap willen behouden over de toewijzing van de middelen. Een open brief van de ECR-fractie uitte hun bezorgdheid over de rol van Christian Ehler binnen het beheer van het fonds, daarbij verwijzend naar het gevaar van het zetten van precedenten die nadelig kunnen uitpakken voor de transparantie en het beheer van de gelden. Desalniettemin lijken verdere stappen onwaarschijnlijk, aangezien de Europese Partij (EPP) een gecoördineerde strategie heeft om de macht over de toewijzing te behouden.
Nieuwe plannen voor sparen en investeren in de EU
De Europese Commissie presenteert een nieuw pakket aan maatregelen om particuliere spaargelden om te zetten in investeringen. Het initiatief, bedoeld om de kapitaalstromen binnen de EU te verbeteren, moet leiden tot een ‘sparen en investeren-unie’ die jaarlijks meer dan 470 miljard euro extra aan investeringen kan genereren. Het voorstel richt zich op het vergroten van transparantie over kosten en rendementen, het versterken van risicobeheer en het afschaffen van bestaande belemmeringen die efficiënt investeren belemmeren.
Verwachtingen in Cyprus over terugkeerregelgeving
Cyprus ziet positieve signalen vanuit de overheid over de voortgang van de nieuwe terugkeerrichtlijnen. De onderminister voor migratie, Ioannides, heeft gemeld dat er een breed politiek draagvlak ontstaat voor de aanpak van de bestaande geschillen. Er wordt gehoopt dat de triloges onder het Cypriotisch voorzitterschap begin 2026 kunnen starten. Verder benadrukte hij het belang van een duidelijk juridisch kader voor terugkeerhubs in derde landen, waarmee EU-lidstaten elkaar schriftelijk moeten informeren en plannen gezamenlijk kunnen ontwikkelen. Tegelijkertijd waarschuwt Ioannides dat financiën alleen niet voldoende zullen zijn om de migratie-uitdagingen op te lossen, en dat harde afspraken over terugkeer en relocatie op korte termijn noodzakelijk blijven.
Ontwikkelingen in de Europese wet- en regelgeving
De Europese lidstaten hebben ingestemd met het uitstellen van de invoering van de nieuwe Europese ontbossingswet, de EUDR, die kritisch is voor de verkoop van producten die met ontbossing geassocieerd worden. België, Nederland en Spanje stemden tegen het voorstel om de deadline met een jaar uit te stellen en een eventuele herziening voor de toekomst open te houden. Tegelijkertijd wordt de controle op patenten in Brussel versterkt, nu de EU-omgevingscontroleur binnenkort met pensioen gaat. Daniel Caspary, lid van het Duitse CDU en voorzitter van de EUIA-commissie, wordt voorgedragen als opvolger, hoewel hij de nodige ervaring nog moet bewijzen. Deze ontwikkelingen onderstrepen de spanningen binnen de EU over technologische en milieuregelgeving.
Updates uit de lidstaten en regio’s
In Hongarije heeft het parlement een wet aangenomen die het produceren en verkopen van gekweekte vleesproducten verbiedt, onder het voorwendsel dat dit de volksgezondheid beschermt en de traditionele landbouwerij in stand houdt. Deze maatregel botst echter met EU-regelgeving en roept conflicten op met Brussel. Frankrijk ziet een toename in internationale inspanningen rond de exfiltratie van vermeende drugssmokkelaars uit de Emiraten, terwijl Denemarken grote verliezen registreert bij de lokale verkiezingen in Kopenhagen. In Litouwen start het land met het openen van grensoverschrijdingspunten met Belarus, en in Italië probeert premier Meloni een diplomatieke rel te de-escaleren na kritische uitlatingen van de president. Portugal is actief in de privatisering van TAP, terwijl Polen een grootschalige operatie lanceert ter versterking van de nationale veiligheid. De Tsjechische industrie prijst de nieuwe EU-richtlijnen voor digitale technologie, en Slovakije overweegt juridische stappen tegen de EU in verband met de gasvoorzieningskwesties.
