Waarom de snelle doorvoer van het akkoord werd stopsgezet
Op dinsdag heeft de centrum-rechtse Europese Volkspartij (EVP) haar poging teruggedraaid om via een spoedprocedure het EU-Mercosur-handelsakkoord door het Parlement te loodsen. Deze beslissing volgde op een onverwachte wending die diepgaande verdeeldheid binnen het Europees Parlement blootlegde over de aanpak van het handelsovereenkomst.
Preses van het Europees Parlement, Roberta Metsola, kondigde aan dat de EVP haar verzoek tot een „dringende procedure” zou intrekken tijdens de plenaire vergadering. Daarmee kwam een saga van slechts 24 uur tot een einde, waarin men geconfronteerd werd met breuklijnen die door de halve cirkel van het parlement reikten.
De rol van de waarborgen en de politieke context
De voorgestelde beschermmaatregelen zijn bedoeld om Europese boeren te beschermen tegen een mogelijke toestroom van landbouwproducten uit grote producenten zoals Brazilië en Argentinië. De Europese Commissie presenteerde deze als politieke stroop voor skeptische hoofdsteden, met als doel het ondertekenen van het langonderhandelde handelsakkoord te bevorderen.
Hoewel de EU-ambassadeurs vorige week het voorstel zonder wijzigingen steunden, moet het voorstel nog worden goedgekeurd door het Europees Parlement, dat wordt geleid door de commissie voor internationale handel (INTA). Daarnaast hadden landbouw-vertegenwoordigers in het Europees Parlement formeel geëist dat zij betrokken worden bij de beoordeling van de wetgeving die EU-boeren moet beschermen.
Om het proces te versnellen en de waarborgen vóór de geplande ondertekening in december te finaliseren, trachtte de EVP de procedures te omzeilen. Ze wilden het voorstel rechtstreeks naar stemming in de plenaire zaal sturen, zonder tussenkomst van de betrokken commissies. Deze aanpak was verrassend, omdat soortgelijke verzoeken eerder niet de steun van de politieke leiders kregen.
De interne verdeeldheid binnen het Europees Parlement
De urgentiestelling op maandagavond werd zelfs gesteund door de socialistische partijen, waaronder Iratxe García Pérez uit Spanje, een uitgesproken voorstander van het Mercosur-akkoord. Zij bevestigde haar steun dinsdagmorgen openbaar.
Enkele uren later trok de EVP haar steun weer in. Een belangrijke reden hiervoor was de proteststem van nationale delegaties uit landen als Polen, Frankrijk, Bulgarije, Ierland en Roemenië. Een parlementair medewerker vertelde Euractiv dat de stemming op het spel stond te ontsporen doordat de groepsleiders niet achter de snelle procedure stonden.
Volgens deze medewerker was de EVP “in paniek omdat ze zagen dat ze niet hun volledige groep achter zich hadden” en dat ze de andere groepen meteen waarschuwden dat de situatie anders zou aflopen. Ze besloten daarom de aanvraag in te trekken.
Nationalistische belangen en hun invloed op het debat
Het Europese Parlement vertoont vaak nationale zekerheden in plaats van ideologische lijnen, vooral op het gebied van landbouw. Landen zoals Polen, Frankrijk en Ierland, die grote producenten van kip en rundvlees zijn, zijn bijzonder gevoelig voor een marktopening, ongeacht hun politieke kleur.
Binnen de sociale partijen ontstonden eveneens spanningen. Sommige voorstanders van Mercosur probeerden de anderen in de sociale fractie te overtuigen van hun standpunt, terwijl Franse socialistische Europarlementariërs de snelheid van het proces niet steunden. Volgens een andere bron wilde de meerderheid vooral niet genegeerd worden.
Voorlopig zal INTA de beschermmaatregelen verder onderzoeken, met een stemming gepland op 8 december. Landbouw-vertegenwoordigers zullen naar verwachting hun mening nog uitspreken via een officiële brief, waarvan een concept beschikbaar is gesteld aan Euractiv.
