Een nieuwe alliantie in het hart van de Europese energienetwerkveiligheid
In een reactie op de toenemende dominantie van China in de wereldwijde zonne-energieketen, hebben enkele van de laatste Europese producenten van belangrijke componenten besloten zich te verenigen. Deze producenten, vooral van omvormers die essentieel zijn voor het verbinden van zonnepanelen met het elektriciteitsnet, opereren buiten de traditionele Europese lobbyorganisaties. Hun initiatief richt zich op het versterken van de Europese markt en het verbeteren van de cybersecurity van het elektriciteitsnet.
De rol van omvormers en de cybersecurityrisico’s
Hoewel zonnepanelen, die voornamelijk bestaan uit draden en gezuiverd polysilicium, vaak als ‘dom’ worden beschouwd en daardoor minder gevoelig voor cyberaanvallen lijken, vormen de omvormers een kwetsbaar onderdeel. Deze apparaten vertonen een verhoogd risico doordat ze vaak gemakkelijk toegankelijk zijn voor kwaadwillenden. Dit is relevant omdat omvormers de apparaten zijn die het vermogen van zonnepanelen om in het net te injecteren effectief beheren en regelen.
De Chinese markt domineert momenteel de supply chain voor zonnepanelen en omvormers. In 2023 kwam 78% van de naar de EU geëxporteerde omvormers uit China, het op één na grootste economie ter wereld. Deze marktpositie geeft Beijing de mogelijkheid om de Europese stroomvoorziening onbedoeld of bewust te beïnvloeden, zo blijkt uit een rapport van SolarPower Europe, een lobbyorganisatie in de sector.
De Europese reactie: een krappe alliantie
De overgebleven Europese producenten van omvormers, waaronder het Oostenrijkse Fronius dat recentelijk de organisatie SolarPower Europe verliet vanwege het lidmaatschap van Huawei, hebben zich nu verenigd. Hun doel is het ondersteunen van hun marktpositie en het vergroten van de cybersecurity rondom de Europese elektriciteitsvoorziening. Ze streven naar een ‘resilient, competitief en cyberveilig ecosysteem’ voor de productie van in Europa gevestigde omvormers, batterijen en energiesysteembeheer (EMS).
De initiatiefnemers, zoals het Duitse SMA en het Spaanse Ingeteam, worden gesteund door het door de EU gesteunde Made-in-EU solar lobbygroep ESMC. Deze samenwerking is bedoeld om een bondgenootschap te vormen dat de veiligheid van het elektriciteitsnet versterkt en de afhankelijkheid van buitenlandse leveranciers vermindert.
Risico’s en politieke discussies
De gevoeligheid van omvormers voor cyberaanvallen maakt dit onderwerp bijzonder actueel. Zelfs met relatief kleine systemen, zoals 5 GW aan zonnepanelen, zou toegang via internet verbonden inverters kunnen worden misbruikt om de stroomvoorziening aanzienlijk te verstoren, aldus SolarPower Europe. Momenteel zouden dertien fabrikanten in principe in staat zijn tot dergelijk sabotage.
De beslissing van sommige omvormerproducenten om zich af te scheiden van de grote solar lobby heeft geleid tot een politieke en strategische scheiding in de sector. Aan de ene kant staan Chinese fabrikanten en ontwikkelaars die goedkope producten leveren, terwijl de Europese producenten pleiten voor nationale productie en hogere veiligheidsstandaarden.
Volgens de nieuwe alliantie zijn niet-technische factoren net zo cruciaal voor de beveiliging. Zaken zoals governance, eigendom en externe invloeden worden beschouwd als even bepalend voor de veiligheid van de energienetten.
