De besluitvorming van de ECB en de toegenomen onzekerheid
Op de laatste bijeenkomt heeft de Europese Centrale Bank (ECB) opnieuw besloten de rente niet te wijzigen. Dit was de vierde keer op rij dat de rente hetzelfde bleef, terwijl de beleidsmakers zich terughoudend toonden over de toekomst van de rentetarieven. De besluitvorming werd gekenmerkt door een duidelijk focus op de voortdurende geopolitieke onzekerheid, die volgens de ECB nog altijd een grote rol speelt in het vormgeven van het economisch klimaat in de regio.
Volgens ECB-president Christine Lagarde is de situatie rondom de grenzen van Europa tumultueus gebleven en beïnvloed door de effecten van handelsconflicten. Dit maakt het volgens haar onmogelijk om duidelijke vooruitzichten voor de komende periode te geven. Tijdens een persconferentie, waarin de rentebesluiten en de nieuwe groeiverwachtingen werden gepresenteerd, verklaarde Lagarde dat de onzekerheid ‘niet veel is veranderd en mogelijk zelfs is verslechterd’.
Ze benadrukte dat, door de mate van onzekerheid waarmee de ECB wordt geconfronteerd, het niet mogelijk is om concrete voorspellingen over de toekomstige koers van de rente te doen.
Verbeterde economische groeiprognoses en de rol van AI
De ECB heeft haar groeiprognoses voor de twintig landen die de euro delen aangepast voor 2026 en 2027. De verwachtingen voor deze jaren zijn verhoogd naar 1,2% en 1,4%, tegenover eerdere schattingen van 1,0% en 1,3% in september. Deze verbeterde vooruitzichten worden deels toegeschreven aan een groter investeringsniveau, dat mede wordt gedreven door de toename van uitgaven aan kunstmatige intelligentie (AI).
Lagarde merkte op dat er in de economieën van de eurozone een verandering gaande lijkt te zijn. Volgens haar worden de investeringen van grote ondernemingen en het midden- en kleinbedrijf (MKB) namelijk steeds vaker beïnvloed door ontwikkelingen op het gebied van AI, zoals blijkt uit de enquêtes die de ECB regelmatig uitvoert.
De markt, beleidsopties en de toekomst van de rente
Beleggers hielden de nieuwe groeistatistieken en inflatievoorspellingen nauwlettend in de gaten. Sommige analisten zien deze cijfers als een mogelijk indicatie van de richting die de ECB in de toekomst zal kiezen wat betreft rentebeleid. Een lid van de Raad van Bestuur, Isabel Schnabel, wordt vaak gezien als een uitgesproken voorstander van renteverhogingen, omdat zij extra alert is op inflatie. Eerder deze maand veroorzaakte ze enige opschudding toen zij Bloomberg vertelde dat ze zich ‘redelijk comfortabel’ voelde bij de verwachting dat de rente zou kunnen stijgen, wat de marktverwachtingen op dat moment versterkte.
Lagarde stelde dat, gezien de toegenomen wereldwijde onzekerheid, er unaniem werd afgesproken dat ‘alle opties op tafel’ moeten blijven. Na een jaar van herhaaldelijke renteverlagingen, heeft de ECB sinds juli de beleidsrente op 2% gehouden. Dit in tegenstelling tot de Amerikaanse Federal Reserve en de Bank of England, die recentelijk renteverhogingen hebben doorgevoerd vanwege de signalen van afkoelende economieën.
De inflatie in de eurozone is volgens de laatste gegevens gestabiliseerd rond de doelstelling van 2%. Europa heeft het bovendien beter gedaan dan aanvankelijk werd gevreesd, onder andere omdat het importtariefbeleid van de Amerikaanse president Donald Trump minder severe effecten leek te hebben dan verwacht, wat weinig druk op de rente deed ontstaan.
Hoewel de ECB haar groeidoelstellingen en inflatieverwachtingen voor volgend jaar heeft verhoogd, blijft de centrale bank ervan uitgaan dat de inflatie tegen 2026 en 2027 licht onder de doelstelling zal blijven. Analisten wijzen erop dat er momenteel weinig redenen zijn voor de ECB om binnenkort de rente te verhogen of te verlagen, hoewel men verdeeld is over de langetermijnstrategie.
Volgens econoom GianLuigi Mandruzzato van EFG Asset Management suggereren de nieuwe macroeconomische prognoses dat er weinig ruimte is voor verdere versoepeling op korte termijn, en dat het risico op een hogere rente eerder bestaat dan op een lagere. Aan de andere kant stelde Andrew Kenningham van Capital Economics voorafgaand aan de vergadering dat hij gelooft dat de vooruitgang in de prognoses niet noodzakelijk betekent dat de eurozone economie aan kracht wint. Hij verwacht juist dat de ECB in 2024 waarschijnlijk eerder de rente zal verlagen dan verhogen.
