Nieuwe investeringen in strokezorg en de noodzaak van preventie
Bulgarije, een van de armste lidstaten van de Europese Unie, zal zes hightech centra voor de behandeling van beroertes oprichten in de grootste steden van het land. Het doel is om het hoge sterftecijfer door beroertes terug te dringen. Dit project wordt financieel ondersteund door EU-fondsen, afkomstig uit het herstelplan dat na langdurige vertragingen eindelijk is vrijgegeven, zo meldde het Bulgaarse ministerie van Volksgezondheid aan Euractiv. In 2025 besloot de Europese Commissie de eerder geblokkeerde financiering vrij te geven, waardoor de gezondheidsautoriteiten in Sofia geloven dat het project van 110 miljoen euro voor beroertbehandeling gerealiseerd kan worden.
De situatie van beroertes in Bulgarije en de statistieken
Volgens Dr. Rosen Kalpachki, universitair hoofddocent en oprichter van het grootste specialized strokecentrum in Bulgarije, is de sterfte door beroertes nog steeds hoog en neemt deze niet af. “In Bulgarije sterft vier keer zoveel mensen aan beroertes dan gemiddeld in Europa,” stelt hij. Deze cijfers worden versterkt door het feit dat jaarlijks ongeveer 45.000 mensen in een land met 6,4 miljoen inwoners een beroerte krijgen. Het daadwerkelijke aantal gevallen ligt waarschijnlijk hoger, omdat veel patiënten nooit in een ziekenhuis komen en er geen nationale registry voor beroertes bestaat.
Doelstellingen van het EU-gefundeerde project
Het project richt zich op het verbeteren van de snelle toegang tot moderne behandelingen, volgens de zogenaamde ‘gouden uur’-norm. Als een patiënt binnen het eerste uur na het begin van symptomen wordt behandeld, kan de aandoening volledig worden teruggedraaid. Dr. Kalpachki benadrukt dat de preventie van beroertes in Bulgarije onder de maat is. De bouw van nieuwe centra en het versnellen van de zorg moet vooral de korte wachttijden verbeteren en daarmee de overlevingskansen verhogen.
Momenteel ontvangt slechts ongeveer 4% van de patiënten in Bulgarije moderne beroertbehandeling, vergeleken met minimaal 15% in Europa. Het goede nieuws is dat er sinds enkele jaren vooruitgang wordt geboekt. “Naast ons centrum in het St. Anna-ziekenhuis, dat in de afgelopen tien jaar bijna een derde van alle patiënten in Bulgarije heeft verzorgd—zo’n 30%—zijn er nu ook andere behandelcentra in het land. Zo is het percentage van patiënten dat moderne behandelingen krijgt gestegen van 0,5% enkele jaren geleden tot 4%,” aldus Dr. Kalpachki.
Uitbreiding van toegang en opleiding buiten Sofia
Volgens hem zal de financiering uit het herstelplan vooral ten goede komen aan mensen buiten de hoofdstad, die momenteel geen toegang hebben tot snelle en moderne zorg. “Deze zes centra zullen de statistieken niet onmiddellijk drastisch veranderen, maar ze maken de behandeling wel veel toegankelijker en eerlijker voor de bredere Bulgaarse bevolking. Het is niet voldoende om alleen in Sofia te behandelen,” verklaarde hij. Een bijkomend voordeel is dat artsen buiten Sofia beter kunnen worden opgeleid en toegang krijgen tot geavanceerde apparatuur.
In oktober 2025 stelden vooraanstaande neurospecialisten, neurologen en psychiaters een nationaal plan voor om de hersengezondheid in Bulgarije te verbeteren, met een doelstelling tot 2030. “Het hoofddoel van het Nationaal Plan voor Hersenaandoeningen is preventie, vroege diagnose, hoogwaardige en hightech behandeling, en voortdurende revalidatie en ondersteuning voor patiënten met hersenstoornissen,” aldus Prof. Dr. Nikolay Gabrovski, neurochirurg en voorzitter van de Brain Health Council Foundation.
Investeringen in revalidatie en de economische impact
De uitvoering van het plan vereist aanvullende investering van ongeveer 100 miljoen euro per jaar, die alleen via de staatsbegroting kunnen worden gefinancierd. Het plan voorziet in de oprichting van ziekenhuizen die voorzien in de grote behoefte aan revalidatie en zorg voor personen die beroertes hebben overleefd, gewond zijn geraakt of aan ernstige dementie lijden. Momenteel bestaan dergelijke faciliteiten niet in Bulgarije.
Volgens recente gegevens bedraagt de economische last van hersenaandoeningen in Bulgarije bijna 2% van het bruto binnenlands product (BBP), wat neerkomt op circa 2,5 miljard euro.
