Verklaring over de toenemende begrotingsschuld van Finland
De snel stijgende tekort van Finland wordt volgens EU-Commissaris voor Economie, Valdis Dombrovskis, niet volledig verklaard door de snelle toename van militaire uitgaven. Tijdens een formeel reprimande op dinsdag, gaf de Europese Commissie aan dat het land de fiscale regels van de EU heeft overtreden, terwijl zwakkere consumptie en geopolitieke onzekerheid door de oorlog in Oekraïne bijdragen aan het sombere economische vooruitzicht van de Noordse staat. De beslissing om een voorstel te doen voor het openen van een ‘excesief tekortprocedure’ (EDP) kan theoretisch leiden tot financiële sancties en kwam slechts een week nadat de Commissie voorspelde dat Finland’s tekort dit jaar zou oplopen tot 4,5% van het bruto binnenlands product (BBP), tegenover 3,7% in mei.
Huidige situatie en vergelijkbare lidstaten
Op dit moment bevinden negen andere lidstaten, waaronder Frankrijk, Italië en Polen, zich ook onder een EDP wegens het overtreden van de begrotingsdrempel van 3%. Finland’s schuldquote ten opzichte van het BBP bedraagt momenteel 88,4%, wat ruimschoots boven de wettelijke limiet van 60% voor de eurozone. Toch ligt het dicht bij de gemiddelde schuldquote van de eurozone, namelijk 88,2%. De hoge schuld en tekortpercentages onderstrepen de financiële moeilijkheden waarmee verschillende landen binnen de EU geconfronteerd worden.
Factoren die het tekort beïnvloeden
Dombrovskis benadrukte dat het tekort van Finland, dat in 2022 slechts 0,9% bedroeg, niet volledig verklaard kan worden door de toegenomen militaire uitgaven vanwege de volledige invasie van Oekraïne door Rusland meer dan drie jaar geleden. Desalniettemin erkende hij dat Finland’s uitzonderlijke omstandigheden spelen, zoals de oorlog die het investerings- en consumentvertrouwen ondermijnt en de economische groei van het land vertraagt. De beslissing van Helsinki om de landgrens met Rusland te sluiten, waarmee de toeristische sector werd getroffen, verergerde de economische achteruitgang verder, aldus de Commissaris.
Economische vooruitzichten voor Finland
Volgens de laatste voorspellingen van de Commissie zal de groei van Finland’s BBP dit jaar slechts 0,1% bedragen, een daling ten opzichte van 0,4% in 2024 en aanzienlijk onder de gemiddelde expansie van 1,4% binnen de EU. Deze negatieve trend wordt voornamelijk toegeschreven aan de afname van consumptie en de hogere sociale uitgaven. Finland’s recente economische cijfers laten zien dat de hoge werkloosheidsgraad, momenteel 9,8% en daarmee de op één na hoogste in de EU na Spanje, de inkomsten uit inkomstenbelasting verder onder druk zet.
Politieke en financiële reacties in Finland
De Finse autoriteiten hadden de ontwikkeling van het tekort voorzegd en hielden rekening met de mogelijkheid dat Helsinki onder een EDP zou komen, zoals afgelopen week door minister Riikka Purra werd aangegeven. Volgens haar is het tekort niet veroorzaakt door de toename van de defensie-uitgaven, maar door de zwakke ontwikkeling van de inkomsten, inclusief snel stijgende sociale zekerheidsuitgaven en uitkeringen. In haar analyse werd ook benadrukt dat de beperkte consumentenbestedingen, als gevolg van de economische situatie, de VAT-inkomsten onder druk zetten en dat de hoge werkloosheid een verdere belemmering vormt voor de overheidsinkomsten.
De aanbeveling van de Commissie voor het opleggen van een EDP aan Finland wordt naar verwachting binnen enkele weken door de financiële ministers van de EU bevestigd.
