De totale biedingen voor de SAFE-leningen bijna €190 miljard
De totale som van ingediende biedingen voor de SAFE-leningen van de Europese Commissie bedraagt bijna €190 miljard. Volgens officiële mededelingen van de Europese Commissie op vrijdag, zijn de biedingen van de 19 lidstaten die hebben ingeschreven zich boven de tot nu toe vastgestelde limiet van €150 miljard uitgestrekt. Deze overschrijding van ongeveer €40 miljard kwam doordat de aanvragen van de deelnemende landen de beschikbare fondsruimte ruim overtroffen.
De toewijzing van de leningen en de berekeningen eraan voorafgaand
In september heeft de Europese Commissie voorlopige leningen van €150 miljard toegewezen aan 19 lidstaten binnen de Europese Unie. De bedragen werden gebaseerd op het gemiddelde van de minimum- en maximumbiedingen die door de hoofdsteden waren ingediend, waarbij de resterende fondsen werden gebruikt om het totaal op dat bedrag te brengen. Hoewel deze leningen nog kunnen veranderen, baseren de lidstaten hun plannen op de voorlopige toewijzingen die indertijd werden vastgesteld.
Slechts gedeeltelijke overeenstemming over overschrijding en de reactie van de Commissie
De eerste berichten van Euractiv in augustus over de biedingen wezen uit dat deze ‘ruim boven’ de limiet van het totale krediet waren uitgestegen. Een woordvoerder van de Commissie gaf vrijdag aan dat de overschrijving ongeveer 25% bedroeg. Deze opmerkingen volgen op uitspraken van Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen, die aangaf dat het programma ruim overschreven was en dat enkele landen aandrongen op een extra leningregeling.
De mogelijkheid en voorwaarden voor herverdeling van fondsen
De Commissie vreesde aanvankelijk dat niet alle toegewezen gelden daadwerkelijk zouden worden gebruikt. Indien dat zou gebeuren, was het plan om volgend jaar opnieuw aanvragen te verwerken, zodat overtollige fondsen konden worden herverdeeld voor nieuwe defensieprojecten. Op dit moment worden de plannen, die door de 19 lidstaten eind november zijn ingediend, herzien. Deze plannen geven aan hoe de landen hun voorlopige toe allocations willen benutten. Volgens defensiecommissaris Andrius Kubilius, die donderdag sprak, zou nu ongeveer 65% van het totale budget worden ingezet voor gezamenlijke inkoopprojecten.
Het doel en de scope van het SAFE-programma
Hoewel het programma ook nationale inkoopprojecten mogelijk maakt, is het belangrijkste doel van SAFE het vergroten van de nationale voorraden defensiematerieel door middel van gezamenlijke aankopen. Bron dicht bij het dossier suggereerde dat delen van de voorlopige leningen mogelijk opnieuw zouden kunnen worden verdeeld, afhankelijk van de herzieningen van de plannen door de lidstaten na de evaluatie door de Commissie. Het is echter onduidelijk of en in hoeverre de EU-autoriteiten projecten kunnen afkeuren op basis van de ingediende plannen.
Toekomstige plannen en recente verzoeken
De Europese Commissie is nog niet klaar met het beoordelen van alle 19 ingediende plannen, terwijl zij tevens de mogelijkheid bestudeert om een vervolg op het SAFE-programma te lanceren. Een EU-diplomaat gaf aan dat een nieuw instrument op korte termijn onwaarschijnlijk is. Griekenland heeft inmiddels gevraagd om een herziening van zijn voorstel voor een significante verhoging van de allocatie, wat door Brussel werd afgewezen.
