Potentiële toetreding en de complexe procedure
Volgens een recente Amerikaanse strategie zou Oekraïne mogelijk al in januari 2027 lid kunnen worden van de Europese Unie, een voorstel dat in verband wordt gebracht met de recente inspanningen om het conflict met Rusland te beëindigen, aldus een bron die bekend is met de plannen. Het proces voor toetreding tot de EU is doorgaans langdurig en vereist unanieme goedkeuring van alle 27 lidstaten. Verschillende landen, waaronder vooral Hongarije, hebben herhaaldelijk hun bezwaar uitgesproken tegen het lidmaatschap van Oekraïne.
Het idee van een versnelde toetredingsprocedure wordt expliciet vermeld in de nieuwste Amerikaanse aanpak, die bovendien voorziet in territoriale concessies door Oekraïne aan Rusland. In de afgelopen weken heeft deze aanpak geleid tot intensieve diplomatieke discussies door heel Europa. Een Amerikaanse functionaris verklaarde dat de plannen weliswaar expliciet worden genoemd, maar dat ze nog worden onderhandeld. Volgens hem ondersteunen de Verenigde Staten dit initiatief.
Amerikaanse invloed en de positie van Zelenskyy
President Volodymyr Zelenskyy stelde dat de Verenigde Staten de kracht en invloed bezitten om leiders die tegen het EU-lidmaatschap van Oekraïne zijn, te overtuigen van hun standpunt te veranderen. “De Verenigde Staten kunnen stappen ondernemen om onze weg naar de europese unie te ontgrendelen,” aldus Zelenskyy, die toevoegde dat de Amerikaanse president verschillende machtsmiddelen heeft die kunnen doorwerken op degenen die momenteel het lidmaatschap blokkeren.
Oekraïne streeft al sinds de pro-Europese revolutie in 2014 naar EU-lidmaatschap en voert sinds die tijd hervormingen door. Desondanks blijft het bestrijden van de diepgewortelde corruptie een kernvoorwaarde voor toetreding. Afgelopen week maakte Zelenskyy een diplomatieke tour door Europa en was gepland voor meer gesprekken in Berlijn, hoewel de details van het plan nog niet openbaar zijn gemaakt.
Volgens een officiële verklaring zou Zelenskyy aanwezig zijn in Berlijn, afhankelijk van de veiligheidsomstandigheden.
Reacties vanuit Moskou en recente militaire ontwikkelingen
Poorzichtigheid over de nieuwe Amerikaanse plannen wordt geuit door Moskou, dat zich eerder ondersteunend toonde voor de meeste kernpunten van het voorstel. Een adviseur van het Kremlin, Yuri Ushakov, uitte zijn twijfel dat de plannen nog verfijnd zullen worden en suggereerde dat de herzieningen de situatie kunnen verslechteren. Hij merkte op dat Moskou sinds de discussies tussen president Vladimir Poetin en Amerikaanse vertegenwoordigers vorige week geen bijgewerkte versie van het voorstel had ontvangen.
Tevoren gaf Zelenskyy aan dat de VS enkel willen dat Oekraïne, en niet Rusland, troepen terugtrekt uit delen van de oostelijke regio Donetsk. Daar zou een demilitariseerde economische zone als buffer ontstaan. Rusland, dat momenteel meer manschappen en wapens heeft, blijft maandenlang terrein winnen en behaalde in november zijn snelste voortgang in een jaar.
WelClaimde Oekraïne vrijdag twee nederzettingen bij Kupiansk opnieuw te hebben veroverd, een strategisch belangrijke stad en knooppunt voor het spoorwegnetwerk in het noordoosten van het land. Zelenskyy bezocht de troepen bij Kupiansk en plaatste een videoclip online van zichzelf op een weg bij de stad.
Het Russische leger bezet momenteel ongeveer 20% van het Oekraïense grondgebied in het oosten en zuiden, dat sinds jaren van strijd zwaar beschadigd is. Het conflict heeft tot nu toe tienduizenden doden geëist en miljoenen mensen gedwongen te vluchten uit hun huizen.
