Een oproep tot politieke moed en de kansen voor het Mercosur-deal
Op zaterdag heeft de Braziliaanse president Luiz Inacio Lula da Silva de Europese Unie gevraagd om meer durf te tonen en een handelsakkoord te sluiten met de Mercosur-blok, bestaande uit Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay. Volgens Lula ligt er een belangrijke kans om een boodschap uit te dragen over het belang van multilaterale betrekkingen en het versterken van strategische posities in een toenemend concurrerende mondiale omgeving.
Het is de bedoeling dat de lidstaten van Mercosur en de EU, na bijna drie decennia van onderhandelingen, eindelijk een akkoord zouden bereiken dat de grootste vrijhandelzone ter wereld zou vormen. Zowel de Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen als de meeste hoofdsteden van de EU zagen de overeenstemming al in het vooruitzicht. Maar de onderhandelingen zijn herhaaldelijk gestuit door weerstand van de landbouwsector, vooral in Frankrijk en Italië. Daarom is de ondertekening onder voorbehoud uitgesteld tot januari.
De achterliggende geschiedenis en de uitgestelde ondertekening
De onderhandelingen over het handelsverdrag begonnen al in 1999. Op de recente top in Foz do Iguaçu benadrukte Lula dat “zonder politieke wil en moed van leiders” de deal niet kon worden afgerond, aangezien het proces al 26 jaar duurt. Lula riep op tot actie en stelde dat het akkoord een belangrijke boodschap zou kunnen sturen over multilateralisme en het belang van het versterken van de wereldwijde strategische positie.
Hoewel EU-leiders aangaven dat zij vertrouwen hadden dat het akkoord in januari zou worden goedgekeurd, verklaarden Paraguays minister van Buitenlandse Zaken Ruben Ramirez en zijn Braziliaanse collega Mauro Vieira dat zij geen officiële communicatie hierover hadden ontvangen. De planning is dat de EU op 12 januari in Paraguay de overeenkomst officieel zal ondertekenen, maar officiële bevestigingen ontbreken voorlopig.
De inhoud en economische impact van het handelsverdrag
Het verdrag biedt de Europese Unie de mogelijkheid om meer voertuigen, machines, wijn en gedistilleerde dranken naar Latijns-Amerika te exporteren. Aan de andere kant zal het de invoer van voornamelijk Zuid-Amerikaans vlees, suiker, rijst, honing en soja in Europa vergemakkelijken. Landen als Duitsland en Spanje verwachten dat het pact de exportmogelijkheden kan vergroten, vooral in de context van mondiale handelsspanningen.
Het akkoord wordt echter niet zonder controverse besproken. Sommige EU-landen, vooral in West-Europa, maken zich zorgen dat de overeenkomst de belangen van hun landbouwsector kan schaden doordat ze geconfronteerd worden met goedkopere agrarische producten uit Brazilië en de andere Mercosur-landen.
Verzet vanuit de landbouw en protesten
Deze zorgen brachten duizenden boeren uit heel Europa ertoe om donderdag in Brussel te demonstreren tijdens een bijeenkomst van EU-leiders. De boeren blokkeerden de stad met ongeveer 1.000 tractoren, die geluid maakten en door de straten toeterden. Tijdens de protesten werd er vuur gesticht en werden aardappelen en andere objecten naar de politie gegooid, die reageerden met traangas en waterkanonnen.
De top in Mercosur begon vrijdag met ministeriële besprekingen in Foz do Iguaçu, gelegen in het zuiden van Brazilië nabij de grens met Argentinië. Naast Lula waren ook de Uruguayaans president Yamandu Orsi, de Paraguayaanse president Santiago Pena en de Argentijnse president Javier Milei aanwezig. Panama, dat een geassocieerd lid is, werd vertegenwoordigd door Jose Raul Mulino. Bolivia, dat onlangs volledig lid is geworden van Mercosur, neemt voorlopig niet deel aan het handelsverdrag.
