De evolutie van speelgoedveiligheid en de bestaande reguleringen
In de afgelopen jaren heeft de Europese Unie haar regelgeving omtrent speelgoed aanzienlijk aangescherpt, met als doel de veiligheid van kinderen te vergroten. In 2025 werd de Verordening over de veiligheid van speelgoed herzien, een uitgebreide wet die de bestaande wetten uitbreidt en aanpast om de productie en verkoop van kinderspeelgoed veiliger te maken. De nieuwe wetgeving breidt de bepalingen uit door kernregels te actualiseren en nieuwe risico’s in overweging te nemen.
Hoewel deze regelgeving een bredere aanpak biedt, blijft een belangrijk aspect van recente technologische ontwikkelingen onderbelicht: kunstmatige intelligentie (AI). De wet bevat slechts een vage verwijzing naar AI, hoewel het gebruik ervan in speelgoed snel toeneemt. Tegen 2030 zullen fabrikanten bovendien verplicht worden om veiligheidsbeoordelingen van producten te documenteren, mede op basis van de mogelijke psychische en fysieke effecten op jonge gebruikers.
De EU beschikt al over een aparte wet – de AI-verordening – die specifiek risico’s rondom kunstmatige intelligentie adresseert. Die wet vereist dat bedrijven de risico’s die hun AI-producten kunnen vormen minimiseren, vooral wanneer het om kinderproducten gaat. Tot nu toe geeft de Europese Commissie geen verdere details over de praktische toepassing van AI in speelgoed, waardoor er nog veel onduidelijkheid bestaat over de naleving en handhaving.
De rol van AI in kinderspeelgoed en de mogelijke risico’s
Veel speelgoed dat op de markt wordt gebracht, bevat inmiddels AI-kenmerken en wordt verkocht met reclame die wijst op de mogelijkheid tot interactie en communicatie. Een voorbeeld hiervan is Kumma, een AI-gestuurde beer uit Singapore, die recent voor korte tijd uit de verkoop werd gehaald nadat Amerikaanse onderzoekers waarschuwden dat het dier mogelijk seksuele gesprekken kon voeren, inclusief expliciete onderwerpen. Hoewel de toy daarna opnieuw beschikbaar kwam voor consumenten, inclusief binnen de EU, blijft het risico bestaan dat dergelijke AI-speelgoed ongewenst gedrag vertoont.
In de toekomst zullen fabrikanten volgens de EU-regelgeving verplicht worden om veiligheidsrapporten op te stellen waarin ook de mogelijke invloed op de geestelijke gezondheid van kinderen wordt meegenomen. Het ontbreken van specifieke regels rondom AI betekent dat de industrie nog geen concrete normen heeft voor het reguleren van dergelijke technologieën in speelgoed. De implementatie hiervan ligt momenteel onder de lopende discussies binnen het kader van de AI-verordening.
Materialen en chemicaliën in speelgoed: het beperken van toxische stoffen
Een ander belangrijk onderdeel van de EU-veiligheidsregulering richt zich op de materialen die worden gebruikt bij de productie van speelgoed, vooral plastic. De nieuwe regelgeving verbiedt nu het gebruik van bepaalde carcinogene en hormonale verstorende stoffen, zoals ‘forever chemicals’, die hardnekkig in het milieu en in het lichaam kunnen blijven hangen. Vooral stoffen zoals nitrosamines, die in ballonnen kunnen voorkomen, vormen een risico voor kinderen.
Ballonfabrikanten en de industrie voor feestversieringen hebben zich fel verzet tegen strengere limieten. Zij argumenteren dat de restricties zouden kunnen leiden tot het risico dat geliefde feestartikelen niet meer geproduceerd kunnen worden, omdat de chemische stoffen ontstaan tijdens het productieproces. Suteesh Chumber, algemeen directeur van de European Balloon and Party Council, benadrukt dat deze carcinogene stoffen niet doelbewust aan ballonnen worden toegevoegd, maar slechts in traceerbare hoeveelheden tijdens het fabricageproces ontstaan.
De Europese wetgeving heeft daarom slechts gematigde wijzigingen aangebracht, waarbij nitrosamine niveaus iets zijn verlaagd, zonder volledige afwezigheid ervan te garanderen. Europese beleidsmakers streven er echter naar om de bescherming te versterken zonder de productie onnodig te bemoeilijken, ook al blijven bepaalde chemicaliën mogelijk aanwezig in speelgoed en feestartikelen.
De impact van de online markt op speelgoedveiligheid
Ondanks de strenge regels en recente hervormingen blijven de problemen met de veiligheid van speelgoed bestaan, vooral door de groei van online verkoopkanalen. Import vanuit landen zoals China via platforms als AliExpress, Temu en Shein brengt een breed scala aan goedkope speelgoedproducten binnen de EU. Veel van deze producten voldoen niet aan de Europese veiligheidsnormen.
Uit een grootschalige controle door Toy Industries Europe (TIE) bleek dat 96% van de 70 onderzochte speelgoedartikelen niet aan de EU-voorschriften voldeed. Onder de problematische items bevonden zich onder andere speelgoed met gevaarlijke chemicaliën zoals verhoogde niveaus van boron in slijmeries, kleine batterijtjes die gemakkelijk kunnen worden ingeslikt, en baby-rammelaars met afwerklatten die los kunnen raken. Al deze aspecten vormen potentiële verstikkings- of vergiftigingsrisico’s.
De grote omvang van de e-commerce markt maakt het voor de douane lastig om alle pakketten te controleren. De EU overweegt de oprichting van een nieuwe gespecialiseerde organisatie voor het toezicht op online geïmporteerd speelgoed, maar deze ontwikkelingen blijven beperkt tot de komende jaren. Tot die tijd wordt consumenten aangeraden zorgvuldig te letten op de inhoud van speelgoed dat hun kinderen gebruiken tijdens de feestdagen.
