Het Amerikaanse voorstel en reacties op de onderhandelingen
De Verenigde Staten hebben maandag aangekondigd dat ze Oekraïne solide veiligheidswaarborgen bieden die vergelijkbaar zijn met die van het NAVO-verdrag. Volgens Washington zouden deze garanties kunnen door Rusland worden geaccepteerd en zou dit een doorbraak kunnen betekenen in het beëindigen van het conflict. Tijdens een driedaags overleg in Berlijn met de Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy, omschreven Amerikaanse functionarissen de gesprekken als positief en constructief.
Daarnaast gaf een vertegenwoordiger van de Amerikaanse regering aan dat president Donald Trump later die dag zowel Zelenskyy als Europese leiders zou bellen om de voortgang te bespreken en een akkoord voor te bereiden. Belangrijk was dat de Oekraïense kant het voorstel moet accepteren, omdat de garanties in lijn zouden zijn met Artikel V van het NAVO-verdrag, dat bij een aanval op één lidstaat, automatisch behandelt als een aanval op alle leden.
Details over de aard van de garanties
Volgens een Amerikaanse functionaris, die anoniem wenste te blijven, vormt de kern van het voorstel sterke waarborgen, vergelijkbaar met Artikel V, inclusief een robuuste afschrikkingsstrategie. De betrokkene benadrukte dat deze garanties niet onbegrensd blijven, maar op tafel liggen zolang er sprake is van een positief eindresultaat. De garanties zouden vooral in de omvang en de aanwezigheid van Oekraïense militairen tot uitdrukking komen.
De functionaris voegde eraan toe dat de garanties tijdelijk van kracht zijn en dat de deal alleen verder wordt uitgewerkt als alle partijen zich op de voorwaarden kunnen vinden. Hoewel voormalig president Trump eerder uitgesproken had dat Oekraïne waarschijnlijk territorium aan Rusland zou moeten afstaan, en daarbij de aspiraties van Kyiv om lid te worden van de NAVO onderuit haalde, werd door een ander Amerikaans ambtenaar meer vertrouwen uitgesproken over de acceptatie van het akkoord door Rusland.
De verwachte rol van Rusland en toekomstige scenario’s
Deze tweede functionaris stelde dat zowel Oekraïne als Europa volgens hem de meest uitgebreide veiligheidsprotokollen ooit zouden ontvangen. Hij voegde toe dat Rusland naar de deal zou kijken en het voorstel als acceptabel zou kunnen beschouwen, vooral omdat de garanties langdurig en serieus worden genomen. Hij concludeerde dat schendingen van de afspraken zouden worden aangepakt via het veiligheidspakket.
Een eerste Amerikaanse functionaris erkende dat er geen afspraken over territoriaal bezit waren gemaakt. Trump had eerder gesteld dat Oekraïne waarschijnlijk territorium aan Rusland zou moeten afstaan, een standpunt dat door Zelenskyy als onacceptabel werd beschouwd, vooral gezien de grote inzet en verdediging van Oekraïne in de afgelopen vier jaar.
Economische zones en verdere onderhandelingen
Daarnaast bespraken de Amerikaanse onderhandelaars met Zelenskyy het idee van een ‘economische vrijhandelszone’ in het gebied dat momenteel door verschillende militaire machten wordt betwist. Een woordvoerder verklaarde dat veel tijd werd besteed aan het definiëren van wat zo’n zone inhoudt, hoe deze functioneert, en dat uiteindelijk, indien de details duidelijk worden vastgesteld, de uiteindelijke soevereiniteit aan de betrokken partijen zou toekomen.
De gesprekken in Berlijn werden geleid door Steve Witkoff, een zakenvriend van Trump en hooggeplaatste onderhandelaar, samen met Jared Kushner, de schoonzoon van Trump. De afloop van de onderhandelingen hangt af van de uitkomst van deze gesprekken en de bereidheid van alle partijen om tot overeenstemming te komen.
