De recente veto en de achtergrond ervan
De president van Slowakije, Peter Pellegrini, die een bondgenoot is van de premier, Robert Fico, heeft donderdag een wet geweigerd die het plan had om het bestaande Klokkenluidersbeschermingsbureau (WPO) af te schaffen. Hij deed dit vanwege de gehaaste parlementaire procedure en bezwaren vanuit de Europese Commissie, die de geplande veranderingen kritisch volgde.
De wet, die slechts één dag na de oorspronkelijke goedkeuring werd aangenomen, had tot doel het huidige WPO te vervangen door een nieuwe organisatie onder nieuw leiderschap. Dit kantoor, opgericht op basis van de EU-richtlijn voor klokkenluidersbescherming, is bedoeld om personen te beschermen die corruptie of illegaal gedrag melden in Slowakije.
Motivatie van de president
Pellegrini benadrukte dat er onvoldoende rechtvaardiging was voor de spoedprocedure waarmee de wet was aangenomen. Hij wees ook op de onvolledige garanties voor de bescherming van slachtoffers en de nog niet opgeloste bezwaren vanuit de EU. Daarnaast stelde hij dat het huidige WPO een belangrijke rol speelt in het voldoen aan de criteria van het Herstelplan, waarvan Slowakije miljarden euro’s ontvangt voor diverse projecten.
De president heeft de wet teruggestuurd naar het parlement voor heroverweging, wat de druk op de meerderheidscoalitie verhoogt. De kleine partij SNS, die deel uitmaakt van de regering, heeft namelijk nog niet gegarandeerd dat zij de steun zal voortzetten als de president de wet blokkeert.
Reacties en gevolgen
De oppositiepartijen in Slowakije hebben inmiddels een constitutionele klacht ingediend, waarin ze proberen de wet te laten analyseren — en mogelijk te suspenderen. De wetgeving wordt dus onder grote spanning geplaatst en de verdere ontwikkeling ervan wordt nauwlettend gevolgd door zowel nationale als Europese instanties.
