Massale demonstraties en politieke gevolgen
Op woensdag kwamen tienduizenden Bulgaren de straat op om te protesteren tegen de regering en corruptie. Dit was de nieuwste protestactie sinds het einde van de vorige maand. De protesten waren gericht tegen de regeringsleiders en de vermeende corrupte praktijken die het land platleggen.
De Bulgaarse premier Rossen Jeliazkov kondigde op donderdag aan dat zijn kabinet aftrad. Na minder dan een jaar aan de macht bleek de politieke situatie onhoudbaar, vooral door aanhoudende anti-corruptieprotesten. Dit besluit kwam kort voordat een stemming in het parlement zou plaatsvinden over een motie van wantrouwen, ingediend door oppositieleden.
De aanleiding en de publieke reactie
De protesten werden uitgevochten over een voorstel voor de begroting voor 2026, die door de demonstranten werd gezien als een poging om de wijdverbreide corruptie te camoufleren. Hoewel de regering de begroting vorige week introk, bleef de woede onder de bevolking bestaan. “De regering stapt vandaag op,” zei de Bulgaarse premier na een vergadering van leiders van regeringspartijen.
Volgens hem uitten mensen van alle leeftijden, etnische achtergronden en religies zich openlijk voor het vertrek van de regering. Hij benadrukte dat deze burgerlijke energie ondersteund en aangemoedigd moet worden.
De bredere context en de crisis in Bulgarije
Ondanks het aftreden van de regering, zal Bulgarije waarschijnlijk toch toetreden tot de eurozone op 1 januari. Analisten achten dat de lage mate van vertrouwen in politieke en maatschappelijke instellingen, gecombineerd met zorgen over de prijzen, het land blijven destabiliseren terwijl het zich voorbereidt op de invoering van de euro.
Dobromir Jeliazkov, directeur van het sociologische bureau Market Links, stelde dat het Bulgaarse volk zich sterk verenigt in de afwijzing van het huidige bestuursmodel. “Het vertrouwen in de regering en het parlement bevindt zich bijna op historisch laag niveau, wat wijst op een ernstige politieke en institutionele crisis,” aldus Jeliazkov.
De rol van de president en de volksprotesten
Vorige week uitte president Rumen Radev zijn steun aan de demonstranten en riep hij de regering op te stappen om vroegtijdige verkiezingen mogelijk te maken. Op woensdag protesteerden in Sofia alleen al tienduizenden buiten het parlement, zoals verslagen door een AFP-journalist ter plaatse. De demonstranten riepen “Trekken” en hielden borden vast met de tekst “Ik ben het zat!”, vaak met caricaturen van politici.
Gergana Gelkova, een winkelmedewerker van 24 jaar, vertelde dat ze zich bij de protesten had gevoegd omdat de wijdverspreide corruptie onverdraaglijk was geworden. Ze voegde eraan toe dat de meeste van haar vrienden niet meer in Bulgarije woonden en niet van plan waren terug te keren.
De ernst van de situatie
Bulgarije behoort tot de landen met de laagste scores op de Corruptieperceptie-index van de internationale waakhond Transparency International. Na massale anti-corruptieprotesten in 2020 werden zeven grote verkiezingen georganiseerd, waarvan de meest recente vorig jaar plaatsvond. De conservatieve partij GERB van voormalig premier Boyko Borissov won die verkiezingen en vormde sinds januari de huidige coalitie.
