Verkiezingsresultaten en vorming van de regering
De politieke partij ANO, geleid door miljardair Andrej Babis, behaalde de meeste zetels tijdens de algemene verkiezingen in oktober. Na afloop van de verkiezingen vormde Babis een coalitie met de rechts-extremistische SPD en de rechtse motoristenpartij. Deze drie partijen samen bezetten een meerderheid in het 200 zetels tellende parlement, met in totaal 108 zetels.
De Tsjechische president, Petr Pavel, kondigde op donderdag aan dat hij Babis op 9 december tot premier zou benoemen, nadat de miljardair had beloofd zijn belangenconflict op te lossen door zijn holding Agrofert te verkopen.
Pavel verklaarde dat de benoeming zou plaatsvinden op dinsdag om 09.00 uur ’s ochtends (08.00 GMT). Hiermee zou niet alleen het resultaat van de verkiezingen erkend worden, maar ook de voortgang in de onderhandelingen over de vorming van een coalitieregering.
In oktober had de president Babis reeds aangewezen als kandidaat voor het onderhandelen over de regeringsvorming. Echter, voorafgaand aan de benoeming drong Pavel er bij Babis aan om eerst zijn belangenconflict te adresseren, aangezien hij eigenaar is van de grote voedsel- en chemische holding Agrofert en tevens een invloedrijke politicus is.
Controverse rond belangenconflict en de toekomst van Agrofert
Babis, die tussen 2017 en 2021 reeds premier van Tsjechië was, verklaarde dat hij voorlopig de leiding over Agrofert toevertrouwde aan een onafhankelijke beheerder. Hij bevestigde dat zijn kinderen de holding zullen erven na zijn overlijden.
Pavel, die sinds vorige maand kandidaten voor ministersposten ontmoet, beschouwde de verklaring van Babis als “begrijpelijk” en zei dat hij geen verdere stappen zou ondernemen om deze te onderzoeken.
Volgens de Tsjechische grondwet zal Pavel op een later tijdstip de volledige regering benoemen.
De kwestie rond mogelijke kandidaten en controverses
Er blijven vraagtekens bestaan over de kandidaat voor minister van milieuzaken, Filip Turek, die wordt onderzocht wegens huiselijk geweld en verkrachting, naar aanleiding van een klacht van ex-vriendin. Turek werd tevens door de politie ondervraagd over beschuldigingen van het bezitten van nazi-materiaal en het geven van de Hitlergroet, maar deze zaak is uiteindelijk geseponeerd.
Pavel, die maandag Turek zou ontmoeten, gaf eerder aan dat hij problemen had met het aanwijzen van Turek als minister vanwege de lopende onderzoeken.
De nieuwe coalitie en de politieke context
De nieuwe coalitie van Babis vervangt een centrum-rechtse regering, die Tsjechië vertegenwoordigt als lid van de EU en de NAVO. Het land telt meer dan 10 miljoen inwoners. Babis, die volgens het magazine Forbes de zevende rijkste Tsjech is, staat zelf ook onder onderzoek vanwege vermeende fraude met EU-subsidies. Hij ontkent elke beschuldiging en beschouwt de aantijgingen als lastering.
