De waarschuwing van Belgische premier over financiële en geopolitieke risico’s
De Belgische premier, Bart De Wever, heeft gewaarschuwd dat het voorstel van de Europese Unie om gestopte Russische activa te gebruiken voor de financiering van Oekraïne aanzienlijke economische en geopolitieke gevolgen kan hebben. Volgens De Wever is het plan “fundamenteel onjuist” en zou het België onevenredig belasten, doordat het land disproportioneel kwetsbaar wordt.
In een brief van vier pagina’s aan Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, die Euractiv heeft ingezien, stelde De Wever dat het initiatief de reputatie van Euroclear kan schaden. Euroclear is een effectenfaciliteit uit Brussel die momenteel €185 miljard aan activa beheert en een centrale rol speelt in het zogenaamde “herstelfonds” dat bedoeld is voor herstelbetalingen.
De positie van België en de zorgen over de uitvoering
De premier benadrukte dat het onrechtvaardig zou zijn om te verwachten dat België de kosten en risico’s draagt, terwijl de voordelen van het plan voor alle lidstaten zijn. Hij vond dat niet alleen de juridische en financiële risico’s onvoldoende werden erkend door de EU-leiders, maar ook dat de voorgestelde juridische documenten en beleidsopties onvoldoende rekening hielden met de zorgen van België.
Hij beloofde dat België> de voorwaarden zal stellen, waaronder dat EU-landen onmiddellijk liquiditeit verschaffen om het beheer van de activa door Euroclear te garanderen indien sancties tegen Moskou worden opgeheven. Daarnaast wil hij dat de lidstaten het risico op juridische geschillen delen en dat andere westerse landen die Russische activa bezitten, vergelijkbare regelingen treffen.
De risico’s voor financiële markten en stabiliteit
De Wever hield tevens rekening met de mogelijke gevolgen voor de financiële stabiliteit. Hij waarschuwde dat het plan investeerders zou kunnen aanzetten om EU-schuld te verkopen of gelden weg te halen uit Euroclear en andere Europese instellingen. Dit kunnen “systemische risico’s” versterken en mogelijk de euro destabiliseren, aldus de premier.
Hij stelde voor dat de EU-landen in plaats van afhaken, prioriteit zouden geven aan ongebruikte middelen uit het huidige zevenjarige budget. Ook waarschuwde hij dat het haastig uitvoeren van het activa-plan het vredesproces tussen Oekraïne en Rusland zou kunnen ondermijnen.
De morele en strategische dilemma’s
Volgens De Wever komt het erop neer dat de EU moet kiezen tussen het vasthouden aan de gestockeerde activa tot het einde van de oorlog voor herstelwerkzaamheden, of ze nu gebruiken om de oorlogsinspanningen in Oekraïne te financieren. Hij stelde dat het niet mogelijk is beide opties tegelijk te ondersteunen en dat het voortzetten van het plan mogelijk de onderhandelingen over vrede kan belemmeren.
Hij sloot af door te stellen dat een snelle besluitvorming over het reparatieplan de kans op een vreedzame oplossing kan verminderen, aangezien de EU hierdoor haar vermogen zou beperken om een definitieve vrede te bereiken.
