Oproep tot vastleggen van gezondheidsuitgaven en noodbuffers
Het bekende veiligheids- en beschermingsbedrijf 3M heeft aangedrongen op de invoer van een gerichte begrotingslijn voor gezondheidszorg binnen het volgende meerjarig financieel kader van de Europese Unie (EU). Daarnaast pleit het bedrijf voor een specifiek budget voor het voorbereiden op pandemieën. Volgens 3M kostten de gefragmenteerde vroege antwoorden op de COVID-19-uitbraak kostbare tijd en ondermijnden ze de efficiëntie van de reactie.
Het bedrijf, dat tijdens de eerste golf van de pandemie een centrale rol speelde in de levering van personal protective equipment (PPE) via gezamenlijke inkoop door de EU, deed deze oproep tijdens een debat in het Europees Parlement over medische tegenmaatregelen en voorraadbeheer. De discussie vond plaats op een moment dat Brussel werkt aan de implementatie van haar Medische Tegenmaatregelen Strategie, geïntroduceerd in juli als onderdeel van de bredere infrastructuur voor paraatheid onder de noemer ‘Preparedness Union’.
Deze strategie beoogt de prioritering van bedreigingen te verbeteren, de capaciteit voor productie uit te breiden en de uitrol van essentiële voorraden te versnellen. Het succes van deze plannen hangt echter af van het kunnen waarmaken van langetermijnfinanciering. Maxime Bureau, directeur over overheidsaangelegenheden bij 3M, herinnerde eraan dat het bedrijf in maart 2020 deelnam aan de eerste gezamenlijke inkoop van de EU, maar dat de initiële reactie als “gefragmentariseerd en traag” werd gekwalificeerd. Hij verwees daarbij naar exportbeperkingen door grote lidstaten die grensoverschrijdende leveringen belemmerden. “We hebben waarschijnlijk zes maanden verloren,” voegde hij toe, ondanks latere verbeteringen in de coördinatie.
De uitdaging van een efficiënt Europees crisisbeleid
Volgens Bureau biedt het nieuwe MFF een essentiële kans om te zorgen dat Europa opnieuw geen waardevolle tijd verliest bij aankomende crisissen. Hij benadrukte dat de EU met deze nieuwe financiële cyclus een belangrijke structuurovergang maakt. “Onze Europese parlementariërs hebben gelijk: er moet een begrotingslijn voor gezondheidszorg komen, misschien één grote, maar daarnaast een duidelijke sublijn die zich specifiek richt op strategisch voorraadbeheer en crisisvoorbereiding.”
In een apart debat in het Europees Parlement op dezelfde dag stelde Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, dat het huidige EU-begrotingsmodel niet meer geschikt is voor een wereld die gekenmerkt wordt door overlappende crises, geopolitieke instabiliteit en systeemwijzingen. Ze beschreef de lange nachten in de Europese Raad en triloges als onhoudbaar vanwege de onzekere en ad-hoc aard van de financiering.
Volgens haar moet de daaropvolgende MFF fundamenteel anders worden opgezet. “We hebben een sterk en betrouwbaar nieuw budget nodig, dat sneller, ambitieuzer, eenvoudiger en flexibeler is.” In plaats van telkens crisisgestuurd budget te herverdelen, pleitte ze voor een logischere, jaarlijkse financieringsaanpak die prioriteiten op een precederbare wijze kan ondersteunen. “In plaats van iedere zeven jaar een besluit en daarna constante crisisbeheer, willen wij dat de jaarlijkse begroting een grotere rol krijgt in de financiering van onze strategische doelstellingen.”
Ontbrekende financiering voor gezondheidszorg en voorraadbeheer
Tomislav Sokol (EPP), rapporteur voor de Critical Medicines Act, verwelkomde dat het voorstel voor het MFF een duidelijk voorziening voor paraatheid bevat: het EU Civil Protection Mechanism+ (UCPM+), waarvoor ongeveer 10,7 miljard euro werd gereserveerd. “De voorbereiding op crisissen, civiele bescherming en gezondheidsnoodsituaties worden in dit kader goed afgedekt,” zei hij. “Maar er kan meer gedaan worden.”
Hij wees erop dat in het vorige zevenjarig budget een apart programma voor gezondheidszorg zat, met meer dan 5 miljard euro. In het nieuwe programma ontbreekt dit, wat volgens hem een gevaarlijke politieke keuze is. “Als je wilt zien welke prioriteiten politici echt hebben, kijk dan naar het budget. De boodschap is dat gezondheid niet meer zo belangrijk is als in de vorige mandaatperiode.”
Het belang van duurzame voorraadbeheerstrategie
Anne Simon, hoofd van de eenheid Emergency Office bij DG HERA (European Health Emergency Preparedness and Response Authority), benadrukte dat het doel is een stevig en flexibel systeem te bieden dat zich kan aanpassen aan diverse dreigingen. Ze verwees naar de Strategie voor Medische Tegenmaatregelen, vastgesteld in juli, die twee bijlagen bevat: één over dreigingsprioritering en een andere over voorraadbeheer.
Simon onderstreepte dat het voorraadbeheer niet alleen een operationele maatregel is, maar een systeem dat langdurige, stabiele financiering vereist. Daarin ligt ook de kern van de relevantie van het volgende MFF voor de taak van HERA, die moet kunnen zorgen voor een duurzame voorbereiding op de lange termijn.
Politieke urgentie en snelle besluitvorming in Brussel
De politieke realiteit in Brussel dringt: op 12 november maakten de Denen, vertegenwoordigd door minister Marie Bjerre, VVD-politica en voorzitter van de Raad, duidelijk dat de onderhandelingen over het nieuwe MFF snel vorderen en dat uitstel niet wordt toegestaan. “Het komende MFF bepaalt ons budget voor de komende jaren en vormt de prioriteiten voor de komende decennia,” zei Bjerre. Ze benadrukte dat snelheid en zekerheid de kernwaarden zijn voor de onderhandelingen.
De Deense presidentie heeft al een duidelijke strategie ontwikkeld, met meer dan vijftig technische bijeenkomsten sinds het voorstel van de Commissie in juli. Een cruciale stap is de ontwikkeling van een eerste onderhandelingsakkoord vóór de Europese Raad in december, wat als de eerste politieke blauwdruk voor het definitieve akkoord dient. Bjerre stelde dat hoewel het voorstel van de Commissie veranderingen met zich meebrengt, een status quo geen optie is om nieuwe uitdagingen en prioriteiten aan te pakken.
